73150

Zbieg przepisów. Zbieg przepisów to sytuacja, w której jeden czyn wyczerpuje znamiona określone co najmniej dwóch przepisach ustawy, przez co powstaje problem kwalifikacji prawnej czynu, bo zgodnie z art. 11 § 1 KK ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo

Pomijalny i pozorny zbieg przepisów. O zbiegu pozornym lub pomijalnym mówimy mając na myśli sytuacje, w której wielość ocen prawnych można usunąć przez zastosowanie reguł eliminacyjnych i nie ma ona wpływu na kwalifikacje prawna czynu. O pozornym zbiegu mówi sie. gdy jeden czyn wypełnia zarazem znamiona czynu zabronionego typu podstawowego i typu kwalifikowanego lub uprzywilejowanego. Zbieg pomijalny¹ (zwany także rzeczywistym niewłaściwym) to wielość ocen. która nie jest pozorna, ale którą i tak można wyeliminować redukując ją do jednego przepisu Reguły eliminacyjne. W doktrynie i orzecznictwie stosuje sie trzy reguły wyłączania wielości ocen prawnych czynu:

A.    Zasada specjalności (fex specialis derogat legi generali) Zasada specjalności zakłada, że spośród zbiegających sie przepisów wyłączą sie zawsze lex generalis, pozostawiając /ex specialis. Służy to-to przede wszystkim eliminacji zbiegu pozornego (tzn. odrzuca się ogólny przepis o typie podstawowym czynu i przyjmuje sie przepis szczególny o typie uprzywilejowanym albo kwalifikowanym).

B.    Zasada konsumpcji (pochłaniania: lex consumens derogat legi consumptae). Zasada konsumpcji zakłada, że stosuje się przepis zawierający w sobie wszystkie okoliczności objęte znamionami zawartymi w innych rzekomo zbiegających się przepisach, np przepis o pobiciu z następstwem śmiertelnym konsumuje przepisy o pobiciu, nieumyślnym spowodowaniu śmierci i (jeśli śmierć ofiary poprzedził rozstrój zdrowia) o spowodowaniu uszczerbku na zdrowiu lub o uszkodzeniu ciała. Warto przy tym pamiętać, że lex consumens nie może być łagodniejszy od lex consumptae

C. Zasada subsydiamości (lex pńmaria derogat legi subsidiariae). Zasada subsydiarnośd jest przeciwieństwem zasady specjalności zakłada stosowanie przepisu zasadniczego i wyłączenie przepisu pomocniczego: np. przepis dotyczący zamachu na dobro eliminuje przepisy o narażeniu tego dobra na niebezpieczeństwo i przepisy o formach stadialnych (oczywiście są tacy. którzy twierdzą, że tego rodzaju eliminacja odbywa się zgodnie z zasadą konsumpcji [bo zabicie człowieka zawiera w sobie narażenie go na niebezpieczeństwo i usiłowanie zabójstwa) i twierdza, ze zasada subsydiamości dotyczy jedynie eliminowania przepisów zawierających klauzule subsydiamości w stylu A podlega B. jeśli nie C' [wygrywa przepis dotyczący C).

Rzeczywisty zbieg przepisów. Rzeczywisty zbieg przepisów (zwany także zbiegiem rzeczywistym właściwym) to sytuacja, gdzie jeden czyn wyczerpuje znamiona wielu przepisów, które jednak wzajemnie sie nie konsumują ani nie wykluczają, ale ich zakresy sie krzyżują Różne systemy prawa różnie sobie radża z takim niefortunnym zdarzeniem U nas stosuje się koncepcję zbiegu kumulatywnego (art. 11 § 2 KK) i skazuje się sprawcę za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. Karę wymierza sie na podstawie przepisu przewidującego karę najsurowszą, co nie wyklucza zastosowania środków karnych i zabezpieczających przewidzianych w innych zbiegających sie przepisach Inne koncepcie zbieg u przepisów Jest to dość karkołomna konstrukcja ale nie ma wad innych koncepcji zbiegu przestępstw Nie zagraża sprawcy karą łączną, jak to przewiduje koncepga idealnego zbiegu przepisów (wedle której sprawca popełnia tyle przestępstw ile przepisów wyczerpanych jednym czynem) ani me pozwala mu uniknąć recydywy, czym grozi stosowanie koncepcji ełiminacyjnego zbiegu przestępstw (zgodnie z którą sprawce skazuje sie tylko na podstawie najsurowszego przepisu: jeśli później popełni czyn wyczerpujący przepis łagodniejszy to nie ma przesłanek do recydywy).

Tu panuje straszny zamęt terminologiczny; dla zbiegiem pomjalnym jest każda wielość ocen prawnych, którą da się usunąć przy pomocy reguł dimnacyjnych (a więc także pozorny) Dlaczego on mi to robą?