DSC00115

Nadwyżka i niedobory

p Nadwyżka rynkowa (Qi - Q:) to sytuacja, w której podaż danego towaru przewyższa popyt na ten towar. Występuje przy cenach wyższych od ceny równowagi. Gromadzenie zapasów towarów skłania do obniżenia ceny. Niższa cena oznacza mniejsze zyski i powoduje ograniczenie produkcji, a z nią i podaży. Jednocześnie niższa cena zachęca do zwiększania zakupów, co łącznie z ograniczeniem podaży, zmniejsza wielkość nadwyżki.

Rysunek 3.3. Równowaga rynkowa

f Niedobór rynkowy (Qi - Qj) to sytuacja, w której popyt na dany towar przewyższa podaż tego towaru na rynku. Występuje przy cenach niższych od ceny równowagi rynkowej. Procesy dostosowawcze powodują wzrost cen do poziomu ceny równowagi rynkowej. Wyższa cena oznacza większe zyski i powoduje zwiększenie produkcji, a z nią i podaży.

Cena maksymalna, cena minimalna

~-j- Cena maksymalna - jest to najwyższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży. Ustalana jest w celu ochrony konsumentów przed zbyt wysokimi cenami (poniżej ceny równowagi rynkowej).

T Cena minimalna - jest to najniższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży. Ustalana jest w celu zapewnienia opłacalności produkcji jak największej liczbie producentów (powyżej ceny równowagi rynkowej).

Występują dwa uzasadnienia kształtowania się równowagi rynkowej:

1.    Uzasadnienie Walrasa opiera się na zmianach ceny dokonujących się pod-wpływem nadwyżki lub niedoboru na rynku;

2.    Uzasadnienie Marshalla opiera się na wyrównywaniu się korzyści nabywców i sprzedawców pod wpływem różnicy między ceną popytu a ceną podaży.