67518

ułatwia rozkład substancji toksycznych. Wymienione właściwości gleb trwają tak długo, jak długo zachowana jest równowaga w biochemicznym ich funkcjonowaniu.

Rośliny - głównym źródłem pierwiastków śladowych dla roślin jest gleba lub pożywka wodna (hydroponiki), pył atmosferyczny, opad deszczowy. Mechanizm pobierania pierwiastków śladowych przez korzenie jest wypadkową: wymiany kationowej przez błony komórkowe, transport wewnątrzkomórkowy, zaś wydzielane przez korzenie (cukry, kwasy organiczne, aminokwasy) do otaczającego środowiska wpływają bezpośrednio na mechanizm pobierania składników pokarmowych. Znaczącą rolę odgrywają w tych procesach drobnoustroje, które stymulują wydzielanie substancji organicznych przez korzenie i wykorzystując je jako źródło energii, uruchamiają związki mineralne w ich otoczeniu. Utlenianie lub redukcja kationów w otoczeniu korzeni odgrywa rolę w ich przyswajalności, odczyn roztworu glebowego wpływa na ich fitoprzyswajalność. Formy i rodzaje związków pierwiastków śladowych decydują o intensywności poboru ich przez rośliny. Często korzenie w czasie niedoboru pewnych kationów wytwarzają swoje kwasy organiczne np. mugeinowy, aby pobierać żelazo z jego nierozpuszczalnych form. Do najważniejszych czynników wpływających na przyswajałność pierwiastków przez rośliny zalicza się: całkowitą zawartość przyswajanych pierwiastków, stężenie ich w roztworze glebowym i ich wzajemne proporcje ilościowe, przepływ pierwiastków ze stałej fazy glebowej do fazy ciekłej, a następnie do korzeni. W warunkach naturalnych istnieje duże zróżnicowanie ich zawartości w zależności od gatunku, odmiany, części rośliny, stadium rozwoju. Stwierdza się, że najmniej pierwiastków śladowych znajduje się w owocach i ziarnach zbóż a najwięcej w korzeniach i soczystych liściach warzyw i roślin motylkowych. Dla wszystkich roślin pierwiastki niezbędne to: B, Co, Cu, Fe, Mn, Mo, Si, V, Zn zaś przypuszczalnie niezbędne to: Al, Ni, Rb, Sr, Ti. Nadmiar wszystkich tych pierwiastków jest bardzo szkodliwy. Niezbędność oznacza, że nie da się ich zastąpić innym pierwiastkiem w funkcjach fizjologicznych a niedobór ogranicza wzrost i rozwój roślin. Rośliny jednak są bardziej odporne na nadmierną koncentrację niż na deficyt pierwiastków śladowych. Mechanizm tolerancji wiąże się z procesami ograniczającymi pobieranie jak i transport pierwiastków śladowych oraz unieruchamianie ich nadmiaru w błonach komórkowych lub na nich i ich adaptację.

Ssaki (zwierzęta i człowiek) - właściwe stężenie pierwiastków śladowych jak i ich wzajemne proporcje w tkankach ustroju decydują o prawidłowym rozwoju i zdrowiu organizmu a drogi docierania tych pierwiastków są różne. Rośliny są