75761

Przysadka mózgowa - gruczoł dokrewny o masie 0,7 g. którego funkcją jest wytwarzanie i wydzielanie hormonów. Jest ona zlokalizowana wewnątrz czaszki w okolicy kostnego zagłębienia nazywanego siodłem tureckim (lac. sella turcica). Przysadka jest ściśle funkcjonalnie związana z częścią mózgu - podwzgórzem. Przysadka dzieli się na trzy części: przednią (adenohypophysis), środkową i tylną. Część przednia i środkowa powstały z nabłonka wyścielającego podniebienie wtórne, natomiast część tylna powstała z podwzgórza i funkcjonalnie jest jego częścią: nie wytwarza ona własnych hormonów, a jedynie magazynuje i wydziela oksytocynę i wazopresynę (hormon antydiuretyczny). Niedoczynność przysadki powoduje karłowatość i upośledzenie rozwoju biologicznego. Nadczynność natomiast objawia się gigantyzmem i przedwczesną dojrzałością płciową (w wieku dziecięcym) albo akromegalia (u dorosłych).

Część przednia (gruczołowa) wydziela:

•    hormon wzrostu (GH) odpowiedzialny za rozrost organizmu, transport aminokwasów i syntezę białek, wzrost poziomu glukozy we krwi, rozkład tłuszczów zapasowych oraz zatrzymanie jonów wapniowych i fosforanowych potrzebnych do rozrostu kości;

•    prolaktynę (PRL) - u kobiet zapoczątkowuje i podtrzymuje wydzielanie mleka (laktacja), a u kobiet karmiących hamuje wydzielanie estrogenu blokując menstruację i owulację;

•    hormon adrenokortykotropowy ACTH wzmaga wydzielanie hormonów przez korę nadnerczy;

•    hQrmQn.tyreQi£QPQwy TSH;

•    hormon folikulotropowy FSH - u kobiet pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego oraz wydzielanie estrogenu, u mężczyzn pobudza spermatogenezę;

•    hormon liUduizujący LH - u kobiet podtrzymuje jąjeczkowąnie i produkcję progesteronu, a u mężczyzn pobudza produkcję testosteronu:

•    endorfiny PEA.

Część środkowa wydziela:

•    hormon melanoforowy MSH - pobudza komórki barwnikowe skóry do syntezy melaniny.

Część tylna (nerwowa) magazynuje:

•    oksytocynę - wspomaga zapłodnienie oraz powoduje skurcze mięśni macicy, co ma znaczenie podczas akcji porodowej;

•    wazopresynę ADH (hormon antydiuretyczny).

Hormony części tylnej przysadki są syntetyzowane w podwzgórza