77801

założeniu fabryki oraz wpisów na „listę wynalazków", które zapewniały ich ochronę na okres od 5 do 15 lat

—* 1820 r. postanowienia namiestnika - przepisy zachęcające głównie do rozwoju przemysłu sukienniczego.

—► Udzielanie zezwoleń (konces)i) oraz polityka protekcjonistyczna w stosunku do wytwórczości.

*    Udzielanie przez państwo pomocy (zwolnienia podatkowe, kredyt) wykorzystywała część ziemiaństwa przechodząca na nowe formy produkcji i zbytu, a także zamożna mieszczaństwo.

—* W interesie ziemiaństwa utrzymując zasadę dawnego prawa polskiego z 1576 r. o własności wnętrza ziemi należącej do właściciela powierzchni.

—► Ustanawianie przez władze takich instytucji jak giełda, trybunał handlowy, izby handlowe i rękodzielnicze.

—► Utrzymaniu w karbach ludności pracującej dzięki licznym przepisy reglamentacyjnym.

—    Wolność przemysłową proklamowano w ustawie pruskiej z 1845 r. i niemieckiej z 1869 r., w ustawie austnackiq z tegoż roku, a także w rosyjskiej ustawie podatkowej z 1863 r.

—    Zasadę tzw. własności górniczej wprowadzono w ślad za ustawą napoleońską w Austrii w 1864 r., w Prusach w 1865 r. Analogiczne normy wydano w Rosji.

—    Przymusowe publiczne zrzeszenia i porozumienia monopolistyczne pojawiały się coraz częściej od XIX/XX w. Dopuszczano je w Królestwie Polskim i w Rosji, tolerowano w Prusach, w Austrii podejmowano bezskuteczne próby ich ograniczeń. —> Wymagano legalizacji tych umów i związków przez organy administracji.

SAMORZĄD GOSPODARCZY.

—    Służył reprezentacji i obronie grup interesów, a dla państwa był jednym z instrumentów oddziaływania na życie gospodarcze poprzez przekazywanie części swoich uprawnień z zastrzeżeniem nadzoru.

—    Rolnictwo:

*    Prusy - izby rolnicze lub przymusowe zrzeszenia obejmując tylko rolników płacących określonej wysokości podatek.

*    Austria - ustawa o izbach rolniczych me została wprowadzona w życie ze względu na opór wielkiej własności wschodniej Galicji - nie chcieli wchodzić w porozumienia z ukraińskimi chłopami.

*    Rosja - me było izb rolniczych.

*    Królestwo - ustawa (z 1898 r.) o towarzystwach i syndykatach rolniczych znalazła szerokie zastosowanie. Powstały rolnicze towarzystwa kredytowe w Łodzi, Lublinie, Radomiu.

—    Izby przemysłowo-handlowe:

*    W Prusach i Austrii pod koniec XVIII w ustawowo utworzono takie izby.

*    W Rosji nie doszło pomimo dyskusji na ten temat. Rządowy projekt upadł ze względu na obawę kupców przed nadmierną ingerencją rządu. Wielka burżuazja i kupcy woleli rozszerzać istniejące już giełdy i ogólnorosyjskie zjazdy kół gospodarczych.