77812

*    minister spraw wewnętrznych, wojewodowie i starostowie oraz organy wykonawcze samorządu wyższego stopnia.

*    szeroki zestaw środków nadzorczych (np. zatwierdzanie wyborów sołtysów, wójtów ltd, zatwierdzanie lub zawieszanie uchwał, zatwierdzanie budżetów, rozwiązywanie organów uchwalających i wykonawczych samorządu wszystkich stopni)

*    uprawnienia nadzorcze często wykorzystywane, szczególnie po 1926 r.

Organizacja i funkcje samorządu gospodarczego.

—    Samorząd gospodarczy — przymusowe zrzeszenie osób prowadzących działalność gospodarczą w określonej dziedzinie wytwórczości. Uposażony we władztwo administracyjne dla realizowania coraz szerszego zakresu funkcji państwowej administracji gospodarczej (—► charakter publicznoprawny)

—    Samorząd gospodarczy dzielił się na:

*    przemysłowo-handlowy,

*    rzemieślniczy

*    rolniczy.

—    Unormowania prawne:

*    Do czasu rozporządzeń prezydenta z mocą ustawy z lat 1927-28, normowany przez przepisy państw zaborczych. —> dzieliły się na terytorialne izby, łączące się w związki o zasięgu krajowym (Związek Izb Przemysłowo-Handlowych, Związek Izb Rzemieślniczych), też wyposażone w osobowość prawa publicznego.

*    Szczegółową organizację i zakres działania Izb określały akty ustawodawcze, zarządzenia o powoływaniu Izb oraz statuty zatwierdzane przez właściwych ministrów.

—    Do organów uchwałodawczych Izb - obok radców wybieranych, radcy mianowani przez ministra (wpływ administracji)

—    Zadania: reprezentacja i obrona interesów gospodarczych członków wobec organów administracji państwowej, podejmowanie inicjatyw i popieranie różnych form działalności rozwijających daną dziedzinę oraz wypełnianie w określonym zakresie funkcji państwowej administracji gospodarczej.

—    Powstawały też dobrowolne związki (podlegające prawu przemysłowemu lub o stowarzyszeniach).

*    korporacje przemysłowe - tworzone na podstawie prawa przemysłowego; organizację i działalność korporacji określał statut zatwierdzany przez organy administracji przemysłowej, choć znaczenie ich niewielkie, to czasem ukrywały się pod nimi kartele.

*    zrzeszenia - na podstawie prawa o stowarzyszeniach; większa swoboda. Np. Centralny Związek Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów - „Lewiatan" —* charakter wolnego związku zrzeszeń gospodarczych, mający swoich przedstawicieli w komisjach rządowych i resortowych, (po przewrocie majowym osłabiono Lewiatana powołując Izby Przemysłowo-Handlowe. Lewiatan był pod wpływem endecji.

—    Cechy - związki rzemieślników. Funkcje gospodarcze, szkoleniowe, kulturalne. W 1934 r ograniczono ich zakres na rzecz Izb Rzemieślniczych.