78065

Prawo spadkowe

3) testamenty szczególne:

a)    Polegające na ułatwieniach, np.:

testamentum ruri conditum - wystarcza 5-ciu świadków

testamentum pestis tempore conditum - świadkowie mogą być przybierani jeden po drugim

testamentum parentum inter liberos - zawierał rozporządzenie testatora tylko dla jego descendentów

b)    Polegające na utrudnieniach, np.:

testament niewidomych - wymaga przybrania ósmego świadka, który po przeczytaniu treści testamentu pozostałym 7. podpisuje go i pieczętuje razem z nimi.

c)    Testament żołnierski - wolny od zachowania jakiejkolwiek formy, posiada moc tylko wtedy gdy testator umiera jako żołnierz, względnie w ciągu roku po tzw. missio honesta ( nienaganne zwolnienie z wojska).

Treść testamentu

1) Ustanowienie dziedzica

a)    musi nastąpić w języku łacińskim i zawierać słowo „heres"

b)    testator mógł powołać dziedzica tylko na stałe

c)    testator mógł zamianować jednego lub kilku dziedziców ( udziały zgodnie z istotą sukcesji uniwersalnej mógł oznaczyć tylko w ułamkach całego spadku)

d)    ustanowienie dziedzica nie może nastąpić pod warunkiem rozwiązującym

e)    dopuszczano ustanowienie dziedzica z warunkiem zawieszającym

f)    nie można było ustanowić kogoś dziedzicem tylko na pewien okres czasu

Ustanowiona dziedzicem może być tylko osoba tzw. persona certa - osoba, o której indywidualności testator, sporządzając swój testament, posiadał albo mógł posiadać jasne wyobrażenie.

2)    Podstawienie ( substitio ) - spadkodawcy w obawie, że dziedzic ustanowiony nie będzie mógł lub nie chce objąć spadku powoływali na jego miejsce ewentualnie dziedzica podstawionego ( heres substitutus). W Rzymie istniały trzy rodzaje podstawienia:

a)    Pospolite ( substitutio vulgaris ) - testator ustanawiał tutaj substytuta dla siebie. Było najczęstszym rodzajem postanowienia

b)    Pupilarne (substitutio pupilaris ) - ojciec powołując do dziedziczenia po sobie niedojrzałe dziecko, mógł w tym samym testamencie zdecydować kto będzie dziedziczył po jego dziecku, gdyby zmarło jako osoba sui iuris. ale przed dojściem do dojrzałości. Był to wyjątek.

c)    Jak gdyby pupilarne - (substitutio quasi pupilaris ) - ascendenci mogli ustanawiać w swoim testamencie spadkobierców dla swoich descendentów chorych umysłowo. Descendent musiał umrzeć po testatorze nie odzyskawszy zdrowia.

1)    Wydziedziczenie - ( exheredatio) - był to normalny sposób regulowania sukcesji ogólnej. Musiało być dokonane w przepisanej formie, w przeciwnym razie testament był nie ważny.

2)    Dalsze treści:

a)    cząstkowe przysporzenia majątkowe

b)    wyzwolenia niewolników

c)    powołania opiekunów dla nie dojrzałych i kobiet

d)    rozmaite polecenia, skierowane do dziedziców lub do zapisobiorców Skuteczność testamentu:

1) Testament! factio activa - zdolność do sporządzania testamentu Zdolność taką posiada:

a)    każdy dojrzały rzymski obywatel sui iuris, posiadający zdolność do czynności prawnych

b)    kobieta sui iuris przed zniesieniem tutela muliebris

c)    filius familias - ale tylko odnośnie do peculium castrense

d)    Latyni i Peregryni mający commercium z Rzymianami

e)    Niewolnicy państwowi Zdolności takiej nie posiadają:

a)    impubes - brak zdolności do działania

b)    prodigus - brak zdolności do działania