68054

-    z jednego lub więcej mikropaństw,

-    z jednego lub więcej mikropaństw albo z Australii lub Nowej Zelandii.

Podczas dyskusji prowadzących do zawarcia traktatu przedstawiciele mikropaństw protestowali przed umieszczeniem takich ograniczeń w porozumieniu. Ze względu na ich ograniczone zasoby, słaby potencjał produkcyjny oraz niski poziom uprzemysłowienia trudno im będzie sprostać wymaganym regułom pochodzenia. Domagały się obniżenia tego poziomu. W wyniku protestów przedstawicieli mikropaństw , wprowadzono do poroziimienia punkt mówiący, że „w specjalnych okolicznościach” Australia i Nowa Zelandia, na wniosek mikropaństw, może ustalony poziom 50% obniżyć. Nie ustalono jednak obiektywnych kryteriów tych okoliczności pozostawiając decyzję Australii i Nowej Zelandii. W rezultacie oba kraje wysoko rozwinięte nigdy nie zgodziły się na obniżenie ustalonego poziomu.Inną bardzo ważną barierą ekspansji i dywersyfikacji eksportu z mikropaństw były zastosowane przez Australię i Nową Zelandię trzy listy towarów kwalifikujących je lub nie do preferencyjnego traktowania. W przypadku Australii były to dwie tak zwane „listy pozytywne”. Pierwsza z nich wyszczególniała towary, których nie obciążono żadnymi cłami i innymi barierami handlowymi. Druga lista zawierała artykuły obciążone niskimi preferencyjnymi cłami lub ograniczeniami ilościowymi albo też obiema tymi barierami. Towary, które nie zostały objęte australijskimi listami nr 1 lub nr 2 nie korzystały z żadnych przywilejów. W przypadku Nowej Zelandii utworzono tak zwaną „ listę negatywną” Nowozelandzka lista nr 3 wymieniała wyroby wyłączone z preferencji celnych. Tak więc pomimo generalnej idei porozumienia, czyli stworzenia mikropaństwom preferencyjnego dostępu do rynków obu krajów wysoko rozwiniętych, nie wszystkie towary mogły być eksportowane bez cła i innych barier. W prawdzie tylko mała liczba wyrobów nie kwalifikowała się do traktowania bezcłowego i bez ograniczeń ilościowych, jednakże ta mała liczba miała względnie duże znaczenie ekonomiczne dla krajów słabo rozwiniętych.

Nowa Zelandia wyłączyła z preferencyjnego traktowania owoce pasyjne, owoce cytrusowe, kremy kokosowe i wyroby odzieżowe. Trzy pierwsze artykuły są faktycznie produkowane w mikropanstwach południowego Pacyfiku. Produkcję odzieży kraje te mogłyby zwiększyć lub podjąć przy odpowiednich nakładach inwestycyjny. Australia z kolei pozbawiła preferencji takie artykuły jak: owoce pasyjne i jego przetwory, dżemy, galaretki, piwo, zapałki, drewno i produkty z drewna, obuwie i odzież. Są to artykuły, których eksportem kraje te są bardzo zainteresowane. Mikropaństwa zgłaszały zastrzeżenia wobec nakładanych ograniczeń, szczególnie w przypadku wyrobów odzieżowych oraz obuwia w wypadku Australii. W niektórych z nich, zwłaszcza „większych” ( Fidżi, Wyspy Salomona i Tonga ) branża odzieżowa mogłaby się rozwinąć, gdyby tylko miała większe możliwości zbytu u dużych partnerów ze SPARTECA. Kolejną przeszkodą w dostępie do rynków Australii i Nowej Zelandii jest możliwość zawieszenia preferencji w pewnych okolicznościach. Australia i Nowa Zelandia mogą zawiesić podjęte prze siebie zobowiązanie przewidziane porozumieniem SPARTECA w przypadku, gdy import z mikropaństw na ich rynki jest dokonywany w takich ilościach, że powoduje lub grozi spowodowaniem poważnej szkody producentom australijskim lub nowozelandzkim, wytwarzającym te same lub podobne wyroby. Bardzo trudną do pokonania przeszkodą dla rozwoju eksportu z małych państw jest słabość ich gospodarek. Państwa te charakteryzują się niską wydajnością pracy i stosunkowo wysokimi płacami. Na rynku pracy odczuwają one niedostatek kadry z kwalifikacjami marketingowymi i w zakresie zarządzania. Duży odsetek ludzi mających wysokie kwalifikacje jest zatrudniony w rządzie i administracji, a nie w biznesie. Ponadto przedsiębiorczość jest hamowana przez tradycje, zwyczaje i bariery kulturowe. Inną przeszkodą w eksporcie z mikorpaństw jest ich duża odległość geograficzna od tynków Australii i Nowej Zelandii. Nierzadko transport produktów staje się nieopłacalnym. Kraje te ze względu na bardzo małą powierzchnię, często nie są po prostu w stanie zwiększyć

2