Obraz35

.-.imu (iac. exorrieii — badanie], forma sprawdzania osiągnięć uczniów) w obrębie jednego lub więcej przedmiotów nauczania (studiów). Ze względu-; na swoje przeznaczenie egzaminy dzieją się na: e. wstępne, tj. selekcjonujące? kandydatów do szkoły danego typu, e. promocyjne — warunkujące przejś-jfc cie z klasy do klasy, e. końcowe —stwierdzające ukończenie szkoły danego*

typu. Przykłady e. końcowego to e. dojrzałości i e. dyplomowy. Najczęściej spotykane postacie e,: ustny i pisemny. Do nowszych postaci zalicza się e. testowy i e. praktyczny.

j fpocena, wypowiedź o charakterze wartościującym, będąca wyrazem opinii — ^pozytywnej lub negarvwnej — o przedmiocie o. (stanic rzeczy, osobie, zda-itizeniu). Sprawa prawdziwości lub fałszywości zdań oceniających wywołuje ^;|spory wśród filozofów. \T zdaniach oceniających czyny ludzkie (dobro — filo) czy wygląd przedmiotów (piękno— brzydota) są pierwiastki subiektyw-iine, charakteru intcrsubicktywnego nabierają one zwykle dzięki funkcjonowaniu więzi społecznych i wpływowi wychowania. Rozróżnia się o. emocjo-pijalne, szczególnie moralne i estetyczne, w których pierwiastki subiektywne ::grają większą rolę, i o. utylitarne, np. prakseotogiczne i techniczne, przy yktórych możliwe jest odwoływanie się do praw nauki.

test (ang. ten — próba], próba rozpoznania interesujących nas właściwości pewnvch przedmiotów. W psychologii i pedagogice próba umożliwiająca ustalenie charakteru i poziomu czynności psychicznych oraz osiągnięć szkoi-nvch dzieci i młodzieży. Na ogó! t. składa się z racjonalnie dobranego zestawu zadań, które ma wykonać osoba badana. Dobór i układ zadań t. (pytań, poleceń, rvsunków\ obrazków) zależy od charakteru badanych czynników u interesującej badacza grupy osób. Metody testowe umożliwiają porównywanie grup i pojedynczych osób oraz ustalanie różnic indywidualnych, z tego względu dość często stosuje się je w procesach selekcji; umożliwiają również ocenę zmian zachodzących pod wpływem określonych oddziaływań, z tego m.in. względu stosuje się je do badania osiągnięć naukowych.

kontrola wyników nauczania, ogól zabiegów nauczycieli mających ni]! celu: 1) obserwację, analizę i ocenę postępów w nauce i zachowaniu zarówno: pojedynczych uczniów, jak klas i szkól oraz wykorzystanie danych do dalszej'; optymalizacji pracy,dydaktyczno-wychowawczej; 2) obserwację i ocenę czyn-ś nośd samokontrolnych uczniów oraz kolektywu klasowego, jak również kształt towauie odpowiednich cech osobowości; 3) informowanie uczniów, rodziców^ oraz innych osób odpowiedzialnych za wychowanie o postępach uczniów^ poprzez rzeczowe oceny, stopnie i świadectwa szkolne. Istnieją dwa sposoby^ k.w.n.: kontrola bezpośrednia, np. ża pomocą rozmowy z uczniem, pracj pisemnych lub testów, i kontrola pośrednia, gl. za pomocą zadań rcoretycz-ą] nych lub praktycznych, w których uczeń ma zastosować materia! będący* przedmiotem kontroli. W niektórych krajach zaczyna się wykorzysrywaćń do celów k.w.n. urządzenia elektroniczne (np. egzaminatory, komputery)-j

P&śpitacj^a {gr. kospuari — przychodzić w gościnę], uczestnictwo przed-^[^^{c!i wlad2} szkolnych lub nauczycieli w zajęciach szkolnych w celu doko-jj^j^-analizy i ewentualni^occny; może to być również uczestnictwo w tych wędach kandydatów na nauczycieli'w celu zdobycia orientacji w metodach ' *. doświadczonych nauczycieli.