a) Podstawowe tendencje w zakresie rozwoju i wzrostu gospodarczego na świecie:
ogólnie przeciętny dochód na mieszkańca świata rośnie
- poprawiają się warunki życia
- wzrasta nierównomierność dochodów na świecie
Wzrost gospodarczy • dot. kategorii czysto ekonomicznej, rozumiany jest jako przyrost PKB w ciągu roku.
Rozwój gospodarczy - kategoria niemierzalna, wyrażona w poziomie np. służby zdrowia, jakości życia.
b) Przyczyny wzrostu gospodarczego:
Akumulacja • gromadzenie kapitału, zarówno rzeczowego, jak i ludzkiego T. neoklasyczna
Efektywność (zależy od czynników instytucjonalnych i postępu technicznego) - T. wzrostu cndogenicznego)
Teoria neoklasyczna:
Jedynym czynnikiem, który generuje wzrost gospodarczy jest postęp techniczny, inwestycje.
- po okresie przejściowym, wzrost inwestycji nie powoduje przyrostów PKB
- występuje krańcowa produktywność czynników produkcji
- przy dużej puli kapitału jego rentowność się zmniejsza
- aby zainwestować muszą być oszczędności
Hipoteza konwergencji absolutnej:
Im wyższe początkowe PKB/per capita tym niższe przyrosty wzrostu gospodarczego Konwergencja absolutna - kraje biedniejsze gonią kraje bogatsze.
Konwergencja warunkowa - występująca w gronie państw posiadających podobne warunki geograficzne, kulturowe i instytucjonalne.
Teoria wzrostu endogenicznego:
1) Learning by doing -wraz ze wzrostem gospodarczym pracownicy są coraz bardziej wydajni gdyż praktykowali już pewne czynności i robią je coraz lepiej.
2) Ekspansja produktowa- jednostki gospodarcze inwestują coraz więcej w badania, rozwój aby stworzyć nowy produkt.
3) Drabina jakości- dział badawczo-rozwojowy by poprawić jakość dotychczasowego produktu.
c) Fundamentalne czynniki wzrostu gospodarczego:
- Hipoteza szczęścia - wojny, organizacja imprez sportowych (wzrost PKB)
Hipoteza geografii - zasoby surowcowe, dostęp do morza, klimat, położenie geograficzne (średni wpływ na PKB, im dalej od równika PKB wzrasta) małe znaczenie, obalony argument, że niższa skłonność do pracy w ekstremalnych warunkach i niższa przez to wydajność pracy, niższe PKB.
- Hipoteza instytucji - najważniejsza, możemy na nie łatwo oddziaływać. Reguły życia społeczno - ekonomicznego np. system ekonomiczny, system prawny, regulowanie zobowiązań, poziom poszanowania prawa, korupcja. Przy wyższych poziomach demokratycznych jest tendencja do dużego populizmu wśród polityków, ponadto decyzje są podejmowane czasochłonnie -konsultacje.
Hipoteza kultury - wartości sprzyjające wzrostowi: oszczędność, ciężka praca, determinacja, (małe zależności) np. Korea Płn. i Korea Płd. Te same kultury, ale różne instytucje i różny poziom rozwoju.
Czynniki instytucjonalne są najważniejsze i jako jedyne zależne od człowieka również w krótkim okresie (jest to pozytywne).