80973

Uchylenie bezprawności

—♦ Kwestia uchylenia bezprawności jest sprzeczna, ale na gruncie przepisów można wyróżnić 3 typy:

I.    Zgoda uprawnionego

-    uzasadnienie w konstrukcji prawa podmiotowego - założenie swobody korzystania z prawa i w praktyce życia codzieimego (np. zgoda na operację).

-    nie inoże być udzielona jeśli działanie narusza normy bezwzględnie wiążące (np zakaz eutanazji) albo jeśli dotyczy osób trzecich (np. PrAut - zakaz publikowania korespondencji za zgodą autora, ale bez zgody nadawcy)

-    nieodlączność dóbr osobistych —► zgoda nie powoduje przeniesienia danego prawa atu jego wygaśnięcia, ale do konkretnego wykonania prawa —¹ ma charakter odwolalny.

-    do jej udzielenia wystarczy rozeznanie, a nie jest konieczna zdolność do czynności prawnych, ale ustawa o ochronie danych osobowych - konieczne jest wyraźne oświadczenie woli (nie dorozumiane lub domniemane)

-    skutki prawne (uchylenie bezprawności) następują tu niezależnie od woli wyrażającego zgodę

‘—zgoda nie jest czynnością prawną, lecz należy do klasy działań do nich podobnych - inaczej doktryna szwajcarska.

II.    Działanie na podstawie przepisu lub w wykonaniu prawa podmiotowego

-    nawet bez zgody (np. przypadki przymusowego leczenia, ogłaszanie listów gończych z fotografią osoby poszukiwanej; ograniczenie wolności w zakładach karnych lub zakładach dla psycliicznie chorych; prawo podmiotowe wynajmującego do kontrolowania stanu wynajętego lokalu).

III.    Działanie w oclironie uzasadnionego interesu społecznego

-    osobiste prawa podmiotowe nie mogą być nadużywane, ale działanie w obronie uzasadmonego interesu społecznego nie jest uznane za ogólną przesłankę ograniczającą treść praw^ra podmiotowego, gdyż prowadziłoby to do istotnego osłabienia ochrony dóbr osobistych, która ma preferowaną pozycję w systemie prawa;

'Przesłanki ochrony:

-bezprawność dzialania(domniemanie bezprawności); czynniki wyłączające bezprawność

-zgoda uprawnionego- można cofnąć przed narusznieniem nie potrzeba zdolności do

czyiuiości prawnych, wystarczy rozeznanie-świadomość skutków

-działanie opar te na przepisie prawa- przepis dopuszcza naruszenie prawa

-wykonywanie prawa podmiotowego

-nadużycie prawa podmiotowego

-działanie w obronie uzasadnionego isteresu

1

Środki ochrony:

W razie bezprawnego naruszenia lub zagrożenia prawa osobistego uprawilionemu służą następujące środki oclirorme w postaci powództw o:

-ustalenie- orzeczenie ustalające, że określone prawo osobiste przysługuje danej osobie