81868

procesów transformacyjnych, jest globalną tendencją cywilizacyjną. Pojęcie „globalizacja" upowszechniło się w naukach społecznych w latach '90, stało się pojęciem - kluczem, pojęciem - wytrychem pozwalającym zrozumieć czasy ponowoczesne. Globalizacja oznacza nową fazę w rozwoju kapitalizmu, w którą świat wkroczył z końcem lat '70. Faza ta nazywana jest także mega kapitalizmem i cechuje się rozwojem wielkich ponadnarodowych organizacji ekonomicznych i politycznych. Pojawiają się nowe tendencje w rozwoju kultury i komunikacji masowej, kultura również przestaje mieć wymiar wyłącznie narodowy, w coraz większym stopniu staje się globalna. Globalizacja to umiędzynarodowienie gospodarki, kultury. Globalizacja jest procesem bardzo złożonym, wieloaspektowym: aspekt ekonomiczny, polityczny, kulturowy, społeczny, militarny. W skutek procesów globalizacyjnych państwo jest nieuchronnie w nie włączone, co widać na przykładzie ponadnarodowych koncernów - państwo musi się liczyć z ich obecnością, stwarzać im dogodne warunki (podatki, etc.) W globalizującym się świecie identyfikacja narodowa przestaje być tak ważna I silna, traci dotychczasową wartość. Ludzie migrują, zmieniają miejsce zamieszkania, zmieniają nawyki kulturowe, bardziej czują się kosmopolitami, problem tożsamości narodowej jest słabiej przeżywany. W czasach globalizacji słabnie rola państw narodowych, to, co kiedyś było domeną państwa narodowego, stało się domeną decyzji różnych ponadnarodowych struktur, organizacji, dotyczy to szczególnie gospodarki i regulacji prawnych. Wyraźnie obserwowana Jest tendencja, że rządy narodowe mają coraz mniej do powiedzenia we własnych krajach, nie mają wpływu na tworzenie miejsc pracy w swoich krajach, co zależy od międzynarodowych koncernów - rząd może tylko zachęcać I stwarzać warunki, ma ograniczony wpływ na rynek pracy. Władza odpływa ze struktur demokratycznych państwa w kierunku międzynarodowych mega struktur politycznych I gospodarczych. Trzeba na nowo sformułować pojęcie suwerenności i demokratycznej władzy. Generalnie proces globalizacji przynosi ze sobą przesuwanie się decyzji ze szczebla narodowego na instytucje międzynarodowe, które odgrywają coraz większą rolę. 1909r. - 176 organizacji międzynarodowych w 1989r. już ponad 4.600 tys. takich organizacji. Poszczególne rządy narodowe w coraz mniejszym stopniu są zdolne regulować procesy gospodarcze we własnych krajach, coraz większa jest rola ponadnarodowych korporacji - to one wpływają na kierunek i charakter inwestycji w danym kraju, co daje im tam ogromne wpływy polityczne (około 40% światowych transakcji handlowych dokonuje się w obrębie korporacji ponadnarodowych). Państwo narodowe nie kontroluje ani produkcji ani przepływu towarów zgodnie ze swoimi interesami. Koncerny kierują się tylko logiką zysku i koncentrują produkcję w krajach o taniej sile roboczej i rynkach zbytu, skutkiem czego jest zamykanie fabryk i bezrobocie w macierzystych krajach - motyw zysku jest dominujący. Państwa narodowe maja coraz mniej do powiedzenia jeśli chodzi o sferę gospodarki, muszą rezygnować ze swojej suwerenności na rzecz działających w skali globalnej firm i organizacji -czy państwo narodowe traci więc racje bytu? Czy odchodzi w przeszłość? Daniel Bell twierdzi, że państwo jest dziś za duże do rozwiązywania pewnych problemów w skali regionalnej, ale jest również za małe do rozwiązywania problemów w skali globalnej. Socjologowie i ekonomiści mają różne wizje porządku globalnego.

Jedna z prognoz przewiduje zanik państw narodowych, unifikację na poziomie regionalnym i globalnym pod egidą ponadnarodowego rządu światowego - jest to jednak wizja skrajna. W dyskusjach podkreśla się, że procesy globalizacji kulturowej wpływają na kształtowanie się ponadnarodowej sfery publicznej, w której funkcjonuje wielość konkurencyjnych treści kulturowych, alternatywnych idei, wartości, ideologii. Uważa się, że jedna tradycję narodową zastąpi wielość tradycji. Świat odejdzie od silnego zakorzenienia w tradycjach lokalnych w kierunku unifikacji. Wizje te wywołują reakcje obronne społeczeństw, jakby ludzie