82849

8. Podmioty, organy i instytucje administracji publicznej

1.    Rząd i scentralizowana administracja państwowa, a w szczególności podległa rządowi

administracja rządowa.

2.    Inne podmioty funkcjonujące na zasadach zdecentralizowanych:

•    inne poza państwem związki publiczne prawne, w tym przede wszystkim wspólnoty terytorialne, ale także korporacje zawodowe, samorząd gospodarczy, rolniczy i inne

•    różne ciała administracji o samorządowym statusie w sferze prawa publicznego

•    rozmaite podmioty prawa publicznego nie mające charakteru osobowego lecz oparte na czynniku

majątkowym

3. W formie zadań zleconych zadania administracji wykonują też różne organizacje, instytucje i inne podmioty zwłaszcza spoza sektora publicznego.

Ad 1: Stanowi ją własny aparat państwa oparty na czynniku urzędniczym. W ramach administracji państwowej wyróżnia się:

1.    Administrację rządową centralną, która pełni funkcję rządzenia państwem. Ytyróżniamy w niej dwa poziomy organizacji zróżnicowane ze względu na pełnioną funkcję:

•    Administracja bezpośrednio obsługująca rząd, a właściwie pełniąca funkcje rządzenia państwem. W skład rządu obok premiera i ministrów obsługujących poszczególne resorty wchodzą także tzw. ministrowie zadaniowi (bez teki), powołani przez premiera, oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów np. Komitetu Integracji Europejskiej

•    poziom wykonywania zadań publicznych, kompetencji administracyjnych określonych ustawami -jest to centralna administracja wykonawcza zbudowana działowe, nastawiona na realizację ustaw administracyjnych i egzekucję obowiązującego porządku prawnego

2.    Rządowa administracja terenowa zbudowana albo na zasadzie zespolenia oiganizacyjnego (czyli wojewodowie podlegli są Prezesowi Rady Ministrów za pośrednictwem ministra spraw wewnętrznych administracji) bądź w postaci władz niezespolonycli. Terenowa administracja specjalna podległa ministrom lub centralnym organom administracji państwowej np. policja, straż pożarna, inspekcja sanitarna. Organy administracji rządowej mogą być jednoosobowe np. wojewoda, lub kolegialne jak krajowa komisja uwłaszczeniowa.

Administracja rządowa jest zbudowana wieloszczeblowo, działa na zasadzie hierarchicznego podporządkowania oraz dekoncentracji zadań i kompetencji. Wg profesora Kleszy Polska obecnie posiada terenową adm. rządową charakteryzującą się brakiem ładu organizacyjnego. Obok wojewodów i podległych im urzędów terenowych występują liczne niezespolone organy i instytucje adm. na poziomie zarowno ponadwojewódzkim jak i rejonowym o zróżnicowanym terytorialnym zakresie działania. Decentralizacja administracji polega na ustawowym przeniesieniu odpowiedzialności publiczno-prawnej za realizowanie zadań publicznych na samodzielne prawne podmioty nienależące do scentralizowanej adm. państwa. Podstawową formą decentralizacji jest samorząd - publiczno-prawny związek obywateli, mieszkańców danego terytorium. Inną formą decentralizacji są korporacje - np. kurierska - związki publiczne prawne oparte a kryterium zawodowym; korporacja może mieć charakter terytorialny lub nie, korporacje wykonują zadania publiczne samodzielnie i we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność; wyposażone są w osobowość prawną niezbędną do samodzielnego występowania w stosunkach cywilno prawnych. Istotą samorządu jest uznanie przez prawo odrębności jego interesów od interesu ogólnego, reprezentowanego przez państwo. Do zdecentralizowanych form administracji należą także instytucje oparte na czynniku majątkowym. Są to przedsiębiorstwa użyteczności publicznej i zakłady administracji wykonujące zadania typu praktycznego np. poczta, szkolnictwo, są tu instytucje typu funduszowego np. fundusz pracy, zakłady ubezpieczeń społ. - znaczne zróżnicowanie typów instytucji.

Wykonywanie zadali publicznych może być zlecone na zewnątrz innym podmiotom spoza administracji Administracja posiada bardzo zróżnicowane formy w ramach, w których iest realizowana działalność państwa Administracja to nie tylko władza publiczna, ale także jei liczne organy. do których zaliczamy służby administracji, instytucje, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, zakłady adm i fundusze Wiele zadań jest zlecanych podmiotom sektora prywatnego, związane to iest z tym. że w krajach demokratycznych charakterystyczna dla administracji jest decentralizacja i uspołecznianie zadań publicznych poprzez powierzania ich wykonania podmiotom prywatnym.