84059

\;joo4PP*

Rv*. 3 32. Plan i zalozonia Wersalu

Bazykfcj iw P«ti • ptoc **. Ptotra

Urbanistyka baroku

M^dzy obiektywizmem • »obieWymarmfn

2.    Wzml p»iz pmtfliM* ■ ounrait

•:aki« v»nł.4am«cia natur*.“'•50 otoczana na dużą

3.    Pookrafjnia alamaniów mchu • ctągi ywptWrwcw trkc. al>wi«y toirwa«ac# • »c*ody

4.    amflUda ponmant:    -

ttttowc • Ofród • krajobraz maturalny

Owalną Piazza del Popolo, okazałe skrzyżowanie dróg, zbudowani w 1538 r. dla papieża Pawła III (Allesandro Farnese), któremu zależało na stworzeniu imponującego wjazdu do miasta.

Monumentalna Porta del Popolo wzniesiona w 1655 r. to dzieło Berniniego, a ponad główną bramą widać wyraźnie herb rodu Chigi (podwójne wzgórza zwieńczone gwiazdą), z którego pochodził mecenas artysty, Aleksander VII.

Latem stopnie wokół obelisku i fontanny oraz bary po obu stronach placu są wprost oblężone. Jednak prawdziwą atrakcją jest niczym niezakłócony widok na Via del Corso aż po kolumny pomnika Wiktora Emanuela. Jeśli ma się taką możliwość, warto stąd właśnie po raz pierwszy spojrzeć na centrum Rzymu.

Po drugiej stronie placu, tuż przy murach miasta, stoi kościół Santa Maria del Popolo. Żadna inna rzymska świątynia nie może poszczycić się tak bogatymi zbiorami sztuki renesansowej. Pierwszy kościół wzniesiono tu w 1099 r., nad grobem Nerona, aby uświęcić miejsce uważane za siedlisko zła, a pierwszą poważną przebudowę przeprowadzono w XV w.

Pierwszą kaplicę w południowej nawie bocznej zdobią wdzięczne freski Pinturicchia, on też jest autorem części dekoracji absydy. Kaplicę Chigi, drugą od wejścia w północnej nawie bocznej, wybudował Rafael w 1516 r. dla bankiera Agostina Chigi, lecz większość prac wykonali inni artyści, a kaplicę ukończono dopiero w XVII w. Protegowany Michała Anioła, Sebastiano del Piombo, jest twórcą ołtarza, a rzeźby przedstawiające Dawida i Habakuka w narożnych niszach to dzieła Berniniego. Kaplice po lewej stronie północnego transeptu zdobią dwa pełne dramatyzmu obrazy Caravaggia. W Nawróceniu św. Pawła przyszłego świętego otacza wprawdzie boska poświata, ale najbardziej wyeksponowanym elementem obrazu jest koń.

W Ukrzyżowaniu św. Piotra artysta ukazał męczennika jako wiekowego, lecz krzepkiego mężczyznę, przytłoczonego trochę muskularnymi postaciami pachołków usiłujących podnieść krzyż.

14. Polska architektura neoklasycystyczna w czasach stanisławowskich i Królestwie Kongresowym.

Klasycyzm w Polsce Pierwsze dzieła wczesnoklasycystyczne, jak fasada kościoła Karmelitów w Warszawie Efraima Schroegera (1727—1783) i pałace projektowane przez Charles’a Pierre’a Coustou, pojawiły się w Polsce jeszcze przed wstąpieniem na tron Stanisława Augusta. Jednak rola jaką król odegrał w kształtowaniu się polskiej sztuki klasycystycznej sprawiła, że wczesny klasycyzm (1760—1795) nosi miano stylu Stanisława Augusta. Styl ten czerpał z wielu źródeł jednak głównie inspirowany był sztuką francuską. Obejmował architekturę, dekorację wnętrz, malarstwo i rzeźbę.

Ośrodkiem kultury była wówczas Warszawa. Z początku tworzyli artyści sprowadzeni z zagranicy, później także polscy. Głównym architektem króla był Włoch, Domenico Merlini (1730—1797). Jego najważniejsze realizacje — to wnętrza Zamku Królewskiego oraz zespół Łazienek w Warszawie. Zespół Łązienkowski obejmował usytuowane w krajobrazowym parku obiekty: Biały Domek, Ermitaż, kordegardy, pałacyk Myśłewicki, Pomarańczarnię (w której do

© by sorevell '08    18

PDF created with pdfFactory trial version www,pdffactorv.com