85979

QSl£-l..yVAŁl.-.QKR£ŚL£MlAt RODZAJE WALÓW 1 OSI, MATERIAŁY STOSOWANE NA WALI,

Os- obciążona jest głównie momentem gnącym niekiedy też siłami ściskającymi i rozciągającymi.

Jeśli kierunek głównego obciążenia (zginania) jest stały względem osi to mówimy o osi stałej, jeśli jest ruchomy - o ruchomej.

Wał - obciążony jest głównie momentem skręcającym (obrotowym), a także może być obciążony jak oś.

Wały i osie mogą być gładkie kształtowe pełne lub drążone. W przekroju poprzecznym do osi - okrągłe lub profilowe, jednolite (całkowite), składane.

Wały mogą mieć ponadto wykorbienie lub korby wtedy nazywamy je wykorbionymi i korbowymi

Wały; czynne (napędzające),bierne (napędzane),główne, pomocnicze W zależności od przeznaczenia: -napędowych, -rozrządu, -krzywkowych, Od liczby podpór: dwu - i wielo podporowe.

Na osiach i wałach wyróżniamy: czopy (styk z innymi elementami) powierzchnie swobodne (brak), odsądzenia, pierścienie i kołnierze.

Materiały;

♦Wały maszynowe, wykorbione i osie poddane słabym obciążeniom wykonane są ze stali konstrukcyjnej zwykłej jakości (St4, St5)

♦Wały b. odpowiedzialne poddane większym obciążeniom, pracujące w podwyż. temp. (od 477C) ze stali konstrukcyjnej wyższej jakości (35, 45, 55) poddaje się je ulepszaniu cieplnemu (liartowanie +odpuszczanie)

♦Wały najbardziej wymagające wykonuje się ze stali stopowych:

-wały obciążone dużymi obciążeniami w tym zmiennymi i udarowymi (korbowe kute, składane, maszyn roboczych ciężkich, pojazdów mechanicznych itp.) wykonuje się ze stali do ulepszania cieplnego (37HS)

-wały o znacznej wytrzymałości wymagające utwardzenia warstwy wierzchniej wykonuje się ze stali do nawęglania (15H)

-wały pracujące w podwyż. temp. od537C wykonuje się ze stali (26H2NF oraz 25HN) ulepszanych cieplnie lub normalizowanych a pracujące w wysokich temp. (doi 147C) ze stali żaroodpornych i żarowytrzymałych (np. H25N20S2)

-wały pracujące w warunkach korozyjnych (z wyjątkiem wody morskiej) wykonuje się ze stali 2H13 a narażane na roztwory alkaliczne i kwasowe ze stali (3H13) do wyrobów wałów korbowych i rozrządu - żeliwo sferoidalne (ZsNi2)

W specjalnych przypadkach stosowane są niekiedy staliwa i brązy.