• XVIII i XIX - przyspieszenie uprzemysłowienia (rewolucja przemysłowa) - zmiana życia ludzi - przejście od gospodarki rolniczej do gospodarki opartej na fabrykach - człowiek przestawał być panem samego siebie (rytm dnia: praca, czas wolny)
• Przemieszczanie się ludzi ze wsi do miast
• Poważne koszty psychiczne: praca w fabrykach, nędzne wynagrodzenia, fatalne warunki mieszkaniowe, utrata zdrowia (wykorzenienie i zagubienie jednostki pozostawionej samej sobie)
• Comte twierdził, że idealny kształt organizacji społecznej da się osiągnąć dzięki nauce. Ustalił 3 reguły postępowania naukowego:
• Badanie faktów
• Szukanie między nimi związków
• Ustalanie prawa
3. SOCJOLOGIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA. KSZTAŁTOWANIE SIĘ SOCJOLOGII JAKO DYSCYPLINY NAUKOWEJ
• Aby pojawiła się dyscyplina naukowa musi być włączona wśród innych nauk i stać się częścią systemu (musi ulec instytucjonalizacji, w postaci powoływania uniwersyteckich katedr, kierunków studiów, towarzystw naukowych, wydawania czasopism i książek z jej nazwą w tytule)
• Najszybciej instytucjonalizacja socjologii - w USA (lata 80. XX wieku). Chicago - pierwsza książka koniec XIX wieku: najwolniej w Anglii - po II wojnie światowej: w Polsce - lata 20. XX wieku
• Socjologia zdobywała miejsce w życiu naukowym ponad I wiek.
SOCJOLOGIA JAKO JEDNA Z NAUK SPOŁECZNYCH:
• Rdzeń nauk społecznych
• Historia - najdłuższy rodowód (występuje np. socjologia historyczna)
• Antropologia kulturowa i społeczna
• Psychologia
• Ekonomia
• Nauki polityczne
• Granice między Socjologią a innymi naukami społecznymi są zamazane, a jeśli dają się dostrzec, to w każdym kraju inaczej
• Od końca 40. lat XX wieku zaczęły tworryć się interdyscyplinarne programy badawcze, kierunki studiów (biochemia, biofizyka)
WEWNĘTRZNE ZRÓŻNICOWANIE SOCJOLOGII:
• Jest wielowymiarowo zróżnicowana
• Dwie koncepcje nauki o procesach i zjawiskach zachodzących w zbiorowośćiach ludzkich
• Socjologia scjentystyczna, humanistyczna, pozytywistyczna, naturalistyczna
• Wzorowanie się na naukach przyrodniczych (zakwestionowane przez Maxa Webera).
Według niego, socjologia to nauka, która dąży dzięki interpretacji do zrozumienia działania społecznego i przez to. do przyczynowego wyjaśnienia jego przebiegu i skutków
SOCJOLOGIA SCJENTYSTYCZNA:
• Fakty społeczne należą do obiektywnie istniejącej rzeczywistości, zewnętrznej w stosunku do poznającego podmiotu. Zjawiska społeczne są ze sobą powiązane, rządzą nimi określone prawidłowości i obiektywne prawa
• Kategorie opisu posiadające realny byt całości społeczne (grupy i ich struktury)
• Niechęć do metafizyki
• Przywiązywanie wagi do precyzji języka
• Nacisk na sprawdzanie wszelkich twierdzeń teoretycznych
• Rygorystyczny wymóg obiektywności badacza
• Niedocenianie przedmiotu badań w kategoriach dobra i zła
SOCJOLOGIA HUMANISTYCZNA:
• Świat społeczny nie jest gotowy i dany, tylko jest nieustannie tworzony