• techniczno - przemysłowa - przełom XVIII i XIX wieku; nastąpiło: niespotykane dotąd udoskonalenie narzędzi pracy, wyodrębnienie różnych działów produkcji materialnej, rozróżnienie własności na prywatną i państwową, pojawienie się faz produkcyjnych;
• informatyczna - XX wiek; rezultaty: podział ludzkiej pracy według kwalifikacji; specjalizacja ludzi i przedsiębiorstw; standaryzacja produkcji (produkty tej samej firmy spod danej marki są jednakowe).
Efektami specjalizacji ludzi i przedsiębiorstw oraz podziału pracy stały się:
a koncentracja kapitału i produkcji;
□ doskonalenie techniczne procesów i technologii produkcji;
□ rozszerzona reprodukcja polegająca na inwestowaniu przychodów dla dalszego powiększania zysków;
□ konieczność koordynacji, integracji i synchronizacji działań pracowników firmy; a pojawienie się faz produkcji:
S przedprodukcyjna - organizacja zasobów, logistyka, wykonanie próbnych serii;
S produkcyjna - proces produkcji;
S poprodukcyjna - sprzedaż, marketing, kontakty z klientami.
W obrębie każdej organizacji gospodarczej wyróżniamy dwie sfeiy:
> regulacyjna (zarządzania);
> realna (produkcji i wytwarzania).
Sfera regulacyjna obejmuje procesy informacyjno - decyzyjne (realizowane są tu funkcje zarządzania), tj. kierowanie, zarządzanie, które wykonywane są przez dyrektorów, kierowników lub inne komórki sztabowe. Sfera regulacyjna, czyli funkcje zarządzania, to procesy informacyjno - decyzyjne. Sfera realna dotyczy natomiast procesów materialno -energetycznych (funkcje wytwarzania), odbywających się na wydziałach produkcyjnych, tj. przekształcania surowców i materiałów w wyniku którego powstaje produkt, stający się na rynku towarem. Sfera realna, to realizacja faz produkcyjnych. Kryterium oddzielenia sfery regulacyjnej od realnej jest odmienność funkcji realizowanych w ich obrębie. Treścią sfery regulacyjnej są procesy informacyjno - decyzyjne, tj. poszukiwanie informacji, przetwarzanie i porównywanie ich.
Kierowanie jest to oddziaływanie obiektu kierującego na inny obiekt kierowany, aby działał on w kierunku osiągnięcia założonego celu. Obiektem kierującym jest aparat zarządzający, tworzony przez kierowników i ich wyposażenie (komputer, telefon itp.). Obiektem kierowanym są podwładni i komórki organizacyjne w przedsiębiorstwie. Kierowanie odbywa się poprzez stosunki organizacyjne i kanały informacyjne. Stosunki te mogą mieć charakten
■ zwierzchności i podporządkowania - hierarchia organizacyjna (aparat zarządzający - komórki);
2