8739620437

Nowoczesne państwo jest wytworem europejskiej ery historii nowożytnej²⁴. Rozwijało się w XVIII i XIX wieku, co oznaczało między innymi: wprowadzenie religijnej neutralności państwa, wytworzenie wewnętrznej i zewnętrznej suwerenności, zmianę struktur panowania, przemiany strukturalne w administracji państwowej oraz utrzymywanie stałego wojska. Równocześnie następował rozwój nowoczesnych społeczeństw, co skutkowało pojawieniem się w systemie wartości i prawa prymatu człowieka. Ostatni wiek to okres demokratyzowania zasad oraz struktur państwowych²⁵.

Każde współczesne państwo spełnia siedem funkcji: wewnętrzną, zewnętrzną, gospodarczo-organizatorską, socjalną, adaptacyjną, regulacyjną oraz innowacyjną²⁶.

Funkcja wewnętrzna sprowadza się do zapewnienia porządku i bezpieczeństwa wewnątrz kraju, co osiąga się poprzez działanie organów administracyjnych państwa. Funkcja zewnętrzna zaś spełniana jest poprzez działalność prowadzoną w zakresie stosunków z innymi państwami oraz organizacjami międzynarodowymi, której istotą jest ochrona interesów państwa prowadzona głównie przez jej służbę dyplomatyczną. Funkcja gospodarczo-organizatorska przejawia się organizowaniem gospodarki oraz wpływem na procesy gospodarcze. Funkcja adaptacyjna sprowadza się do przystosowania państwa do zmieniających się uwarunkowań cywilizacyjnych. Funkcja regulacyjna to całokształt działalności polegającej na wpływaniu na zachodzące procesy społeczne. Funkcja innowacyjna polega na wprowadzaniu przez państwo nowych procesów i przeobrażeń społecznych²⁷.

W wielu opracowaniach naukowych wskazuje się na to, że bezpieczeństwo państwa to: element jego bytu i rozwoju określony stosunkiem potencjału obronnego do skali zagrożeń²⁸ lub: stan wywołujący poczucie możliwości rozwoju narodu wynikający z braku zagrożenia zewnętrznego i wewnętrznego, jak też możliwości obrony przed tymi zagrożeniami²⁹, a także: stan uzyskany w wyniku zorganizowanej obrony i ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi określony stosunkiem potencjału obronnego do skali zagrożeń³⁰.

²⁴    Szerzej, K. Wojtaszczyk, Kompendium wiedzy o państwie współczesnym, Liber, Warszawa 2000, s. 16-22.

²⁵    Zob. B. Wiśniewski, J. Prońko, Ogniwa ochrony... wyd. cyt.

²⁶    Por. K.Wojtaszczyk, Kompendium wiedzy o państwie... wyd. cyt., s. 22-24.

²⁷    Zob. B.Wiśniewski, J. Prońko, Ogniwa ochrony... wyd. cyt.

²⁸    Zob. J. Zubek, Doktryny bezpieczeństwa. Studium, AON, Warszawa 1991, s. 9.

²⁹    Zob. Bezpieczeństwo narodowe a walki niezbrojne. Studium, AON, Warszawa 1991, s. 7.

³⁰    Zob. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Studia i materiały, nr 40, Warszawa 1996, s. 14.

10