Dziedziny historyczne -
Nauki pomocnicze - rozwijaj ąwiedz ę maj ą charakter praktyczny - socjologia prawa, kryminologia prawa, psychologia prawa.
Dwa bidy przy rozumowaniu prawa:
Negatywny przykfed: zbiór przepisów, których przestrzeganie jest zagwarantowane przymusem pa etwowym. - big w postawie wobec prawa.
1. Wyjaśia się istotę prawa, jako dziabnie pod przymusem.
2. Wyjaśia sięprawo tesktem (przepisami).
Przymus w przestrzeganiu prawa istnieje, paśtwo jest zobowiąane, eby resqpektowanie prawa zapewnić ale w tym nie tkwi istota prawa. Tąkwesti ązaj ąlsi ę filozof prawa Herbert Hart (Pojęie prawa) -1961. Hart by (pozytywistą jego pozytywizm róńi sięod pozytywizmu. Uwaat b blpem pozytywistów i angielskich i niemieckich-polemizował z Johnem Austinem - nie zgadzał si ę b prawo jest rozkazem popartym przymusem. Nie możia wtedy dostrzec róńicy mięlzym prawem (egzekwowanym przymusem) a napadem rabunkowym (dzihnie wobec bandyty pod przymusem). Nie możia zredukować prawa do przymusu. Obywatelskie nieposbsze śtwo - swoim zachowaniem obywatel nie akceptuje porząlku prawnego.
Wewnęrzny punkt widzenia, zwiąane z teorią Harta, tj. trzeba kierować się akceptacją prawa. Rozumienie i akcpetacja prawa okre śaj ą wewn ęrzny punkt widzenia.
Bldem jest uto zamianie prawa z tekstem. Tekst prawa nie daje wskazówek, jak ono ma byćstosowane. Kultura prawna jest normatywna - jak nale y prowadzi ćdyskurs, a jak nie. Problem prawa i moralnośi. W pewnych sprawach nie da sięich oddzielić Wyjaśianie jest charakterystyczne dla nauk empirycznych, przyrodniczych. Do prawa bardziej pasuje rozumienie.
Zawęenie pojęia prawa - prawo w rozumieniu prawniczym (nie filozoficznym, natualnym). Koncepcje pronaturalne sąstarsze, stoickie.
Prawo pozytywne (opozycja do naturalnego) - pobwa XIX wieku (powstanie pozytywizmu prawniczego) wiąż sięz separacją prawa i moralnośi. Prawo pozytywne obowiąuje tu i teraz, ograncizone do okrefonego prawodawcy, organizacji.
Prawo przedmiotowe - prawo zawarte jest w przepisach w postaci norm, które mo ża z nich wydobyć
Prawo podmiotowe - prawo przysbgująe podmiotowi, moś to byćwyprowadzone z norm, ale moE byćniezależie (prawa naturalne). 2 stanowiska (bardziej filozoficzne albo umiarkowane.), filozoficzne - prawa podmiotowe mogąmieócharakter pierwotny, podmiot ma te prawa przyrodzone. Umiarkowane - restrykcyjne, to s ązawsze prawa, które da si ę wyczytać z przepisów. To rozróżiienie utrzymującywiliśi. Suma róż) ego rodzaju uprawnień Prawa podmiotowe mogą być pierwotne wobec prawa przedmiotowego. Na tym opiera si ę doktryna praw czbwieka.
Trzecie zawęenie - prawo wewnęrzne (krajowe) i mięlzynarodowe publiczne (prawo wojen i pokoju np) -jak pewne kwestie bd ą regulowaćstosunki wewnęrzne. Powobjądo tego organy, które maj ąprawo tworzyćprawo wi ążąe obywatelu (UE).
Multicentrycznośćprawa - możia sięodwohćdo Strasburga. Konstytucja przewiduje, e umowy mięlzynarodowe mająmoc prawa powszechnie obowi ąuj ąego.