12. ŹRÓDŁA TWORZENIA PRAWA RZYMSKIEGO.
Omawiając źródła tworzenia prawa rzymskiego musimy mówić o fontes iuris oriundi tj. źródłach powstania prawa [czynnik i prawotwórcze tj. decyzje klas panujących ustanawiające, uznające lub ustalające normy prawne i fontes iuris cognoscendi tj. źródłach poznania prawa 5 tzn. efektów działania czynników prawotwórczych.
Pierwszym źródłem w okresie archaicznym był zwyczaj zakorzeniony w tradycji. W okresie przedklasycznym źródłami prawa pozostawały zwyczaje oraz opierano się na uchwałach zgromadzeń ludowych oraz decyzji jurystów tzw. Magistratu. Z biegiem lat uchwały zgromadzeń ludowych były wypierane i w okresie klasycznym I w. n.e. Zostały całkowicie zniesione a ich rolę przejmuje Senat i Cesarz, którego uchwały były jednogłośnie akceptowane. Charakterystycznym dla okresu klasycznego była też prawotwórcza działalność jurystów. W okresie poklasycznym nastąpiło skumulowanie całości władzy w rękach cesarza.