89738

CLF METODY OPRACOWANIA I ANALIZY WYNIKÓW POMIARÓW

Błędy pomiarowe zarówno systematyczne jak i grube mają wspólna cechę. Można je wyeliminować poprzez:

1.    Użycie właściwie działających przyrządów pomiarowych.

2.    Poprawne przeprowadzenie pomiarów.

3.    Stosowanie poprawek matematycznych do wzorów przybliżonych

4.    Usuniecie z serii pomiarowej wyniku obarczonego błędem grubym.

systónB tyczna izta^ywćiła    pomyłka

-IHWI-1-1--

x • wynfc ponłafii

Rys.l. Seria pomiarów wielkości X obarczonych błędami.

Wyeliminowanie błędów pomiarowych jest zabiegiem koniecznym, ale nie prowadzącym do uzyskania wyników jednoznacznie pokrywających się z rzeczywistą wartością wielkości mierzonej. Każdy bowiem pomiar jest obciążony niepewnością pomiarową.

Wśród niepewności pomiarowych wyróżnić można niepewności przypadkowe i niepewności sy stematyczne. Na ogół jednak któraś z wymienionych niepewności pomiarowych dominuje.

Jeśli dokładność przyrządu jest dostatecznie duża, wówczas w serii pomiarowej otrzymamy pewien rozrzut; wyników. Świadczy to o przewadze niepewności przypadkowych nad systematycznymi. Źródłem występowania niepewności przypadkowych może być mierzona wielkość (mówimy wówczas o niepewności przypadkowej obiektu) lub sam eksperymentator wraz z otoczeniem i przyrządami pomiarowymi (niepewność przypadkowa metody). Niepewność przypadkowa obiektu, przy pomiarze grubości płytki ołowianej śrubą mikrometryczną, będzie miała swe źródło w różnicach grubości płytki mierzonej w kilku różnych punktach. Niepewność przypadkowa metody wynikać może natomiast z różnic w dociskaniu śruby w kolejnych pomiarach.

Na powstanie niepewności przypadkowych nakłada się wiele niezależnych przyczyn, co prowadzi do tego, te wyniki pomiarów, w którycłi dominują niepewności przypadkowe, układają się symetrycznie wokół wartości rzeczywistej (rys.2). Pojęcie niepewności przypadkowej jest równoważne pojęciu błędu przypadkowego lub losowego, która to nazwa stosowana jest w wielu pracach dotyczących analizy pomiarów. Z tego też powodu w dalszych rozdziałach będziemy stosować równolegle nazewnictwo tradycyjne.

wartość

rzeczywista

x • wynik pomlaiu

Rys.2. Seria pomiarów wielkości X obarczonych tuepewnościami przypadkowymi.

Tylko do użytku wewnętrznego.