■ w sprawach karnych - skrutynium - śledztwo na wniosek pokrzywdzonego lub urzędnika (instygatora) przedstawiającego zarzut
• odbywało się w nieobecność podejrzanego (nawet w tajemnicy) - inkwizycyjność
• pokrzywdzony mógł subsydiarnie wnosić skargę
■ dowód ze świadków
■ tortury - w celu wymuszenia przyznania się
■ w procesie wiejskim - rug (na zebraniu gromady) - każdy po kolei zeznawał pod przysięgą
Rozprawa
■ rozstrzygnięcie dylacji (przełożonych na później sprawi i akcesoriów tj. spraw ubocznych, o których strony wiedziały; przed rozprawą główną
• postanowienia zwane wyrokiem przedstanowczym -
gdy miał wpływ na rozprawę główną mógł być zaskarżony do sądu wyższego • sprawa główna
• indukta - przedstawienie faktów oraz przepisów, na które się powołuje powód
• replika - wywód pozwanego
• zagruntowanie sporu - nie można się już wycofać z procesu bez zgody przeciwnika
• formalistyczny przebieg rozprawy
■ sądy miejskie - bardziej formalistyczny przebieg
• gwar - pozwany mógł wystąpić z jego żądaniem po sformułowaniu przez powoda skargi głównej
o powód nie mógł zmienić skargi, ani przytaczać nowych dowodów,
o zobowiązywał się też reprezentować powoda w sporach o rzecz z osobami trzecimi
■ proces skargowy
• dowody dostarczane przez strony - sąd tylko je oceniał
• przestępstwa kryminalne - aresztowanie często przez powoda
• pierwszeństwo dowodu - stronie, która posiadała lepszy dowód
• przy równości dowodu - lepsza stanem uzyskiwała pierwszeństwo; gdy taki sam stan - pozwany miał pierwszeństwo
Wyrok
■ wyrok stanowczy - tj. ostateczny (w przeciwieństwie do wyroku przedstanowczego)
■ wpisywany do księgi - sentencjonarza; sędziowie podpisywali --> wyrok ogłaszano stronom
■ dekret - pełny tekst wyroku sporządzany przez pisarza sądowego
■ postępowanie zaoczne (proces niestanny, kontumacyjny) -powszechne od XVI