91602

zniszczeniem wyposażono je w guzy (?), które zapobiegały ścieraniu się o pulpit od katedry. Takie księgi powstawały głównie w skryptoriach klasztornych. Laicyzacja -> rozpowszechnianie się przy uniwersytetach, skryptoriach. W XV w. przed wynalezieniem druku miasta europejskie posiadały skryptoria, rozwinął się handel rękopisami.

Średniowieczne biblioteki w Europie Zachodniej

Od V w. od upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego (476 r.) księgozbiory powstawały przy dworacli panujących, stowarzyszeniach etc. Najstarsze biblioteki średniowieczne powstały w poi. V w. -> kultura książki na Wyspach Brytyjskich i Irlandii -> dzieło chrystianizacji -> misjonarze -> św. Patryk. Pismo Święte -> kodeksy -> ich obecność na Wyspacłi nadały specyfikę, jeśli chodzi o zdobnictwo. Iluminarstwo irlandzkie -> irryjskie -> motywy celtyckie; skrybowie celtyccy nie ograniczali się do kopiowania dziel chrześcijańskich -> kopiowanie literatury starożytnych Greków i Rzymian (Horacy, Herodot, Owidusz itd ). Część z nich do dziś zachowała (VII-IX w). Jednym z zabytków jest księga z Cells pochodząca/wytworzona ok. 800 r. przechowywana aktualnie w Dublinie (Trinity College) w stylu irryjskim -> kaligrafia+iluminacja. Oprócz iluminowanych kodkesów było dużo kodeksów niczym się nie wyróżniających w wyglądzie. Tzw. klasztory kontynentalne musiały zachować swoje zbiory. Francja, Szwajcaria -> św. Kolumban, Kolumbanus. Południowe Włochy, 540 r. -> Kasjodor -> postanowił wycofać się z życia świeckiego i założył klasztor. Przykładał ogommą uwagę do lektury książki. Nakazał mnichom studiowanie i przepisywanie ksiąg. Reguła ta została zapisana w jego dziele "Institutiones". Istotne były dla niego dzieła greckie i łacińskie. Europa Zachodnia -> Kasjodor był pierwszym prekursorem tychże działań, w Bizancjum - św. Bazyli. Biblioteka klasztoru Biralli -> znalazła się po śmierci Kasjodora w Archiwum Papieskim w Lateranach.

Św. Izydor z Sewilli - nasz ulubieniec, VII-VIII w.; "Etymologia" :) -> ujął w owym dziele kwestie naukowe oraz kwestię duchowego życia.

U schyłku średniowiecza powstają swego rodzaju sieci biblioteczne. Franciszkanie w Anglii musieli ze sobą współpracować, wypożyczać, czego świadectwem jest pojawienie się tychże sieci w XIII w. w Anglii. Tc modele organizacji bibliotek klasztornych. Biblioteki -> Biblioteka Paulinów na Skałce w Krakowie -> regały z księgami -> przytwierdzone lańcucliami, księgi czytano i przepisywano na pulpitach. Szafy, regały, jak i pulpity zaopatrywano w spisy dziel. Pojawiła się sygnatura, którymi opatrywano księgi. Wnętrze takiej biblioteki stanowiło warsztat skryptorski. Często, jeśli chodzi o sposób porządkowania księgozbiorów stosowano układ działowy. Biblioteka na Jasnej Górze -> drzwi -> dzieła heretyckie. Tematyka ksiąg -> Biblia, komentarze do Pisma Świętego, zespół dziel Ojców Kościoła, teologia, świecka literatura o charakterze naukowym, praktycznym. Klasztory odgrywały ogromną rolę wywierającą wpływ na gospodarkę i społeczeństwo. Stanowiło miejsca wspólnoty, miejsca naukowe. Stanowiły miejsca życia intelektualistów, rolę polityczną i edukacyjną -> literatura świecka -> przyroda, medycyna, prawo, historia (kroniki!). Inwentarze -> ich zachowane zawartości znajdują się generalnie na obszarze Europy, dzięki pozostałościom wiemy więcej na temat działalności w ramach rękopiśmiennictwa średniowiecznego i nie tylko...