Jako optymalna wilgotność należy rozumieć wilgotność przy której gęstość objętościowa szkieletu gruntowego, po zagęszczeniu , jest największa
Oznaczenie wilgotności optymalnej dla konkretnego przypadku zagęszczania gruntu stanowi podstawowe zadanie poprzedzające właściwe roboty i odbywa się zazwyczaj laboratoryjnie za pomocą aparatu Proctora.
b)Metody sztucznego zagęszczania gruntu
- wałowanie - posługujemy się walcami (maszynami o działaniu statycznym) - polega na prasowaniu
gruntu, przy czym pod wpływem masy walców następuje obsuwanie się cząstek gruntu w stosunku do położenia pierwotnego, z jednoczesnym zapełnieniem się porów, co wpływa w rezultacie na zwiększenie stopnia zagęszczenia gruntu.
- ubijanie - stosuje się maszyny o działaniu dynamicznym - polega na nagłych uderzeniach, w
wyniku których znajdujące się pod maszyną i w jej najbliższym otoczeniu cząstki gruntu wprowadzane są w ruch. W wyniku nagłego uderzenia cząstki gruntu uderzone bezpośrednio nie mogą przekazywać uderzenia na cząstki dolne, dlatego też część energii zużywa się na niszczenie struktury uderzanego gruntu, na miażdżenie cząstek o mniejszej twardości. Część energii wywołuje wstrząsy cząstek gruntu.Działanie dynamiczne na grunt ułatwia przezwyciężenie sił tarcia w procesie zagęszczania, dlatego potrzebne są mniejsze masy urządzeń niż przy maszynach o działaniu statycznym.
- wibrowanie - jedna z najbardziej rozpowszechnionych metod zagęszczania - polega na
wprawieniu w drgania wysokiej częstotliwości cząstek gruntu, za pomocą odpowiednio skonstruowanych maszyn wytwarzających 1000 do 7000 drgań na minutę o małej amplitudzie.
Drgania o wysokiej częstotliwości cząstek gruntu powodują znaczne zmniejszenie tarcia między nimi oraz zmniejszenie napięcia powierzchniowego, wskutek czego zmniejsza się między nimi spójność. W wyniku tego drobne frakcje gruntu przemieszczając się zapełniają większe pory, co powoduje jego zagęszcenie.Najbardziej skuteczna w gruntach sypkich i ziarnistych (piaszczystych i żwirowych ) tym bardziej, im bardziej są różnorodne pod względem składu granulometrycznego.
Może być stosowana samodzielnie lub w sposób mieszany (wibrowanie i ubijanie) co przyczynia się do rozszerzenia możliwości zagęszczania gruntu
- metoda hydromechanizacji - brak materiałów