97246

>    -zawartość wody w liściach- w słoneczne, ciepłe dni często występuje w liściach deficyt wody. Prowadzi tp do utraty turgoru w komórkach szparkowych, co powoduje zamykanie się szparek.

>    -temperatura- w tern. Bliskiej OC szparki pozostają zamknięte. Wzrost temperatury, przy nie nie zmieniających się pozostałych czynnikach, powoduje otwieranie szparek. Dalszy wzrost temperatury ponad 25-30C prowadzi dz zamykania szparek.

>■ -regulatory wzrostu-w więdnących roślinach zwiększa się natężenie kwasu abscynowego jest on przyczyną zamykania aparatów szparkowych zapobiega w ten sposób dalszym stratą wody.

(Czerwiński str.79)

Aparaty szparkowe

- rola, rodzaj, budowa i działanie aparatów szparkowych.

Aparaty szparkowe składają się z dwóch komórek szparkowych(zamykających), które zawierają chloroplasty i różnią się znacznie od pozostałych komórek skórki. Pomiędzy komórkami szparkowymi istnieje przestwór między komórkowy- por szparki- łączący system wentylacyjny liścia z atmosferą.

Komórki szparkowe oglądane z góry mają najczęściej kształt nerkowaty ich ściany graniczące ze szparką są grubsze, ściany zaś znajdujące się po przeciwnej stronie - cieńsze.

U roślin wyższych wyróżniamy dwa typy komórek szparkowych. U traw i kilku innych roślin jednoliściennych, np. u palm, komórki szparkowe mają charakterystyczny kształt gimnastycznych ciężarów, zakończonych bulwkami. Otwór szparkowy stanowi długą szczelinę, ulokowaną między dwoma „drążkami". Takie komórki szparkowe otoczone są paroma innymi komórkami epidermy, określanymi jako komórki przyszparkowe, które wymagają komórki szparkowe w regulacji rozwarcia szparki.

U roślin dwuliściennych i tych jednoliściennych, które nie należą do rodziny traw, a także u mchów, paproci i roślin nagozalążkowych, komórki szparkowe mają kształt nerkowatya otwór znajdujący się między nimi ma przekrój owalny. U tych roślin często nie występują komórki przy szparkowe i wówczas komórki otoczone są zwykłymi komórkami epidermy. Charakterystyczna cechą budowy komórek szparkowych jest nierównomierna grubość i specyficzna struktura ich ścian, związana z układem mikrofibryli celulozowych. W zwykłych komórkach cylindrycznych ułożone są poprzecznie w stosunku do głównej osi komórki, co umożliwia rozciąganie komórki wzdłuż jej podłużnej osi. W nerkowatych komórkach szparkowych mikrofibryle celulozowe rozchodzą się promieniście od otworu szparkowego. W związku z tym obwód szparki zostaje wzmocniony, a sama komórka wygina się na zewnątrz w trakcie rozwierania szparki. U traw środkowe części komórek szparkowych rozciągają się wówczas, gdy wzrasta objętość ich bulwkowatych zakończeń, zddolnych do rozciągania się, co pozwala na rozszerzanie leżącej miedzy nimi szczeliny.

Komórki szparkowe funkcjonują jako wielo czujnikowe zastawki hydrauliczne. Reagują na zmiany czujników środowiska, takich jak natężenie i jakość światła, temperaturę wilgotność względna powietrza, wewnętrzno komórkowe stężenie C02 oraz na zmiany stężenia hormonu- kwasu abscynowego. Rozwieranie się aparatów szparkowych spowodowane jest spadkiem potencjału wody w komórkach szparkowych na skutek reakcji związanych z fotosyntetycznym metabolizmem węgla, transportem niektórych produktów fotosyntezy oraz jonów potasu. W wyniku zmniejszania się potencjału wody w komórkach szparkowych zaczyna się do nich przemieszczać woda z innych komórek epidermy. W miarę dopływu wody wzrasta ciśnienie turgorowi w komórkach szparkowych. Zróżnicowana grubość ich ścian sprawia, że otwór między nimi zaczyna się rozwierać.