Parlament Europejski i Rada wspólnie ustalają budżet i tworzą władze budżetowe.
Budżet Unii Europejskiej jest bardzo niewielki w porównaniu z budżetami poszczególnych państw członkowskich. Nie przekracza 2,5 proc. sumy budżetów narodowych. W roku 1997, zgodnie z postanowieniem Komisji Europejskiej, każdy obywatel UE miał zapłacić średnio 220 ECU na Unię i około 50 razy więcej na rzecz własnego kraju. Mimo niewspółmierności w stosunku do budżetów krajowych, budżet UE jest źródłem cyklicznych sporów między państwami członkowskimi, oraz między nimi, Komisją i Parlamentem.
Specyfiką budżetu UE jest to, że nie może ona spełniać roli narzędzia polityki makroekonomicznej, tj. nie może wpływać na stabilizację gospodarki państw członkowskich. Dochody i wydatki w ramach tego budżetu muszą się bowiem w zasadzie równoważyć, a tym samym nie można wykorzystywać deficytu budżetowego do pobudzania popytu, inwestycji czy zmniejszenia bezrobocia.
Członkiem Komisji Europejskiej ds. budżetu i kontroli finansowej w Brukseli jest Michaele Schreyer. System finansowy jest nie tylko częścią ogólnego systemu Wspólnoty, ale także miernikiem stopnia integracji Wspólnot Europejskich. Z tego powodu wiąże się ściśle z jej dalszym rozwojem politycznym i instytucjonalnym.