97501

własna ideologię, doktrynę, metody i specyficzny system zarządzania koloniami. Różnice te doprowadziły do odmiennych skutków ekonomicznych, społecznych i gospodarczych. W wielu krajach systemy polityczne z czasów kolonializmu mają duży wpływ na teraźniejsze systemy polityczne. W szkole poznajemy zazwyczaj dwie odmienne drogi kolonializmu: dominiami protektoraty.

Dominium - termin określający stan prawny niektórych kolonii brytyjskich, wprowadzony w XIX w. Mogły one tworzyć własne rządy i parlamenty, bez możliwości prowadzenia polityki zagranicznej. Osobę króla angielskiego reprezentował gubernator.

Autonomię taką otrzymały: Kanada w 1867, Australia (Australijski Związek) w 1901, Nowa Zelandia w 1907 i Związek Południowej Afryki (Republika Południowej Afryki) w 1910. W1926 po powstaniu Brytyjskiej Wspólnoty Narodów samodzielność dominiów bardzo się zwiększyła. Obecnie dawne dominia brytyjskie są suwerennymi państwami. Protektorat (z łaciny protector - obrońca), forma władzy sprawowanej przez jakieś państwo, kraj zachowujący swe niektóre instytucje, rząd i administrację, ale znajdujący się pod kontrolą obcego państwa, prowadzącego jego sprawy zewnętrzne.

Najczęściej protektorat był wynikiem kolonializmu, zostawał narzucony słabszemu krajowi przez mocarstwo kolonialne (np. Egipt, Tunezja,

Laos, Kambodża, Kuwejt).

Protektorat międzynarodowy wynika z kompromisu między mocarstwami dotyczącego zarządzania spornym terytorium (np. Wolne Miasto Gdańsk pod protektoratem Ligi Narodów).

Protektorat jest rozwiązaniem przejściowym, prowadzi do inkorporacji albo do uzyskania pełnej suwerenności. Wyjątkowa sytuacja dotyczy