98671

dróg zamiast 12. Co druga ulica wychodząca z rynku jest zamknięta bramą. Drogi te są szersze od pozostałych, a ich liczba odpowiada liczbie ulic przed lokacją miasta.

Pierwotny wymiar boku kwadratu rynkowego wynosił 199, 61 metra. Podstawą tyczenia był tak zwany łokieć staropolski (0, 626 metra) a jeden kwadrat rynkowy miał powierzchnię 0, 2 lana. Dzięki ustaleniu jednostki metrycznej używanej do tyczenia miasta udowodniono, że plan musiał być wytyczony pod koniec XIII wieku, gdy była ona w powszechnym użycia Jeśli chodzi o samą metodę tyczenia miasta, to polegała ona najpierw na wytyczeniu kwadratów o odpowiedniej wielkości rynkowej i przestrzeni na rynek. Kolejnym zadaniem było podzielenie owych kwadratów na cztery mniejsze i odjęcie od nich szerokości ulic. Tym sposobem wydzielone zostały bloki do zabudowy. Jest to system odwrotny od dzisiejszego, gdzie najpierw wyznacza się osie ulic. Przy takim sposobie tyczenia miasta to od wymiarów ulic zależy szerokość bloków od tego zaś zależy szerokość działek, która jest wypadkową podziału bloku na zawsze taką samą liczbę parcel. Jest to zasada, która tyczy się planowania wielu miast średniowiecznych Planowanie miasta zaczyna się od przyjęcia kwadratu rynkowego i powtórzenia go w jednym lub dwóch szeregach z podziałem na bloki. Taki sam system spotykamy w Trzebnicy i w Poznaniu. Jeśli chodzi o nazewnictwo działek pod zabudowę to najstarsze źródła operują pojęciem area, curia i hof oraz hofstat (ostatnie dwa to odpowiedniki niemieckie). W tak zwanych rewizjach kamienic występuje rozróżnienie pojęcia dom, jako budynek częściowo murowany i kamienica, czyli budynek murowany.

Ważna jest również metoda stosowana przy podziale bloków na działki. Blok przyrynkowy dzielono najpierw na dwie części uliczką równoległą do rynku, następnie powstałą połówkę bloku od strony rynku dzielono na cztery pełne działki (dworzyszcza; kurie), które węższą częścią zwrócone były do rynku. Podobnie postępowano z tylną połówką bloku, węższe fronty zwrócone były do bocznych uliczek. Zagęszczenie tego podziału polegało na podziale trzech pełnych działek na pół pełne (półkurialne), pozostawiając działkę narożną niepodzieloną. Bloki pozarynkowe dzielono na osiem działek, po cztery frontami skierowanymi do bocznych ulic. Opłaty podatkowe tak zwane szosy były uzależnione od wielkości działki, więc właściciel działki kurialnej płacił dwa razy tyle, co posiadacz działki półkurialnej. Szos zależał również od usytuowania grunta Miasto podzielone było na krzyże- krewtcze i w zależności od położenia działki względem nich naliczana była odpowiednio wysoka opłata. Potwierdzeniem tego jest fakt, że im bliżej rynku tym domy należą do bogatszych mieszczan i są okazalej wyposażone.

Samo miasto w momencie lokacji otrzymało prostokątny kształt o zaokrąglonych bokach oraz wymiarach 680 na 820 metrów. Składało się, zatem z 12 kwadratów rynkowych nie w pełni zabudowanych o przestrzeni 2, 4 łana. Rozwój miasta odbywał się po krzyżu, pozostawiając działki narożne słabiej zabudowane. Już na przełomie XIII i XIV wieku teren został ograniczony fortyfikacjami najpierw od strony północno- wschodniej, jako najbardziej otwartej. Duża koncentracja zabudowań pokierowana założeniami obronnymi miasta była przyczyną do budowy poza murami bardziej rozciągniętych osiedli.

Od razu po założeniu miasta podzielono je na cztery kwartały: Rzeźniczy, Grodzki, Garncarski i Sławkowski. B>Jy one zasiedlane przez przedstawicieli poszczególnych zawodów, co świetnie widać w ukształtowaniu zabudowy, co omówię w dalszej części mojej pracy.

W roku 1367 wprowadzono wilkierz o wspólnych murach granicznych regulujący kwestie zabudowy działek. Zarządzono bardzo dotkliwe kary za nie zabudowanie działki znajdującej się w obszarze ograniczonym murami miejskim. Na podstawie tych przepisów niebudujący właściciel

2