99586

„Obywatele Unii korzystają z praw ustanowionych niniejszym Traktatem i podlegają obowiązkom w nim określonym". Chodzi tu zatem o wszystkie prawa i obowiązki określone owym traktatem, zatem nie tylko te ujęte w jego części II. która jednak w największym stopniu porusza problem jednostki i jej unijnego obywatelstwa. Katalog praw obywateli UE nie ma więc charakteru zamkniętego. Obejmuje on przede wszystkim:

l. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich (art. 18 TWE).

Oznacza ono brak ograniczeń w swobodnym podróżowaniu po tetytorium UE możliwość osiedlania się w wybranym kraju członkowskim, a także możliwość przebywania w danym państwie członkowskim przez nieokreślony czas. Realizacja tego prawa odbywa się z uwzględnieniem ograniczeń i warunków określonych traktatem, który je wprowadził Prawo swobodnego pomszania się i pobytu stanowi istotę statusu obywatela europejskiego, potueważ to właśnie z tego prawa wynikają inne uprawnienia przysługujące członkom UE. Prawo to wynika ze swobody przepływu osób. Art. 18 TWE należy wiązać z art. 12 TWE. który stanowi, iż państwo musi traktować jednakowo obywateli własnych i obywateli innych paiistw członkowskich ze względu na sam fakt posiadania przez nich obywatelstwa UE a także fakt legalnego pobytu w danym państwie (zasada niedyskryminacji).

ZCzynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie zamieszkania a me obywatelstwa (art. 19 ust. 1 i ust.2 TWE).

Obywatel Unii zamieszkały w innym państwie członkowskim ma prawo do udziału i kandydowania w wyborach do PE i w wyborach samorządowych w miejscu zamieszkania na takich samych zasadach jak obywatele państwa, na którego tereiue przebywa. Korzystanie z tego prawa może być jednakże uzależnione od spehuenia dodatkowych wymogów. Rada Unii przyjęła dwie dyrektywy uściślające art. 19 TWE: dyrektywę o szczególnych postanowieniach dotyczących prawa głosowania i kandydowania w wyborach do PE. traktującą

m. in. o możliwości korzystania z praw wyborczych tylko w jednym miejscu i o minimalnym okresie przebywania na danym terytorium; a także dyrektywę dotyczącą szczegółowych zasad korzystania z prawa wyborczego w wyborach lokalnych. Paiistwa członkowskie mogą uzależnić prawa wyborcze od przebywania na swoim terytorium przez określony okres czasu. Ponadto mogą zastrzec wykonywanie pewnych fiuikcji kierowniczych tylko dla obywateli swojego kraju.

3. Prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej w państwie trzecim (ait. 20 TWE).

Gwarantem tego prawa są wyłącznie państwa członkowskie. Opieka ta nie została ujęta w kategoriach prawa obywatelskiego lecz jako korzyść, której otrzymanie zależy w pełni od woli państwa udzielającego ochrony prawnej. Zakres oclirony dyplomatycznej i konsularnej obejmuje:

-pomoc w przypadku śmierci.

-pomoc w przypadku poważnego wypadku hib ciężkiej choroby.

-pomoc w przypadku aresztowania albo zatrzymania.

-pomoc dla ofiar przestępstw.

-pomoc dla obywateli UE znajdujących się w niebezpieczeństwie.

-inne symacje wymagające pomocy.

4. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego (art. 21 TWE. 194 TWE 107c TEWEA).

Podmiotami uprawnionymi do składania petycji są:

-obywatele UE.

-obywatele państw trzecich zamieszkujący w państwie członkowskim UE jak również zarejestrowane tam osoby prawne.

-obywatele paiistw trzecich mieszkający poza terytorium paiistw członkowskich UE. jak rówiueż zarejestrowane tam osoby prawne.

Przesłanki dopuszczalności petycji do Parlamentu Europejskiego to: lzłożetue petycji przez uprawniony podmiot.

2przedmiot petycji musi dotyczyć skarżącego osobiście.

3umieszczenie w petycji danych osobowych składającego, informacji o zawodzie, narodowości oraz danych adresowych.

4sporządzenie petycji w jednym z języków urzędowych UE albo w innym języku (pod warunkiem przesłania streszczenia w jednym z języków urzędowych UE).

Sprzedmiot petycji musi dotyczyć materii objętych zakresem działalności Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej.

Prawo do składania petycji istiuało od czasu powstaiua EWG, a dopiero z chwilą utworzenia UE gwarantuje je traktat.