1352738106

MODERNIZM W KSIĄŻCE POLSKIEJ 51

Boga, gdyby go nie było, nie szukałby, gdyby go nie pchała potrzeba wewnętrzna“ (390).

W zmyśle tedy religijnym każdego człowieka objawia się

Bóg. Objawia swe istnienie i inne prawdy o sobie. By jednak

te objawienia w sobie dostrzedz, trzeba się starać o czystość

serca przez walkę ze złem w sobie. Wtedy sumienie pokieruje

naszym zmysłem religijnym w kierunku prawdy i w miarę

oczyszczania serca coraz nowszych i doskonalszych będziemy

doznaw^rać objawień. Stąd to „sumienie jest tym wielkim mistrzem

wewnętrznym co uczy religii, sumienie jest najbliższem ze wszyst-

*

kich narzędzi poznania, któremi rozporządza człowiek “ (182). Me rozum ale sumienie prowadzi do Boga. „Im bardziej wsłuchujemy się i stosujemy do sumienia, tern silniej nas oświeca‘^ę (193). W poszukiwaniu prawdy trzeba wyjść od moralnego obowiązku ... Kto zgodnie z nim żyje, temu otwierają się oczy i poznaje prawdy religijne . . . Czyny dobre, są drogą do poznania prawdy (217). Przez walkę ze złem zdobywamy „bezpośrednią, experymentalną pewność Boga i boskiego porządku we wszech-ś wiecie (371).

Czemże więc jest wiara? „Wiara jest wizyą Boga, oczywiście bardzo niewyraźną, jednak wizyą osobistą, nie zaś wierzeniem opartem na tern, co się słyszało^ (325).

Co jest przedmiotem wiary? Bardzo nie wiele. Wiara nasza streszcza się, zdaniem Modernistów, w jednem, w tern tylko, że Chrystus, Zbawiciel świata, przyszedł zwiastować ludziom dobrą nowinę o nadchodzącem królestwie bożem i że przeto powinniśmy oczyścić siebie ze wszelkiej skazy, ażeby zbliżyć panowanie Chrystusa. Oto istota Chrześcijaństwa. — „Wszystko inne w nauce Kościoła jest dopuszczalne, nieraz pożądane, ale nigdy nie obowiązujące^cc (345).

A dogmata katolickie, czemże te są i czy trzeba w nie wierzyć? Dogmaty wiary, które nam kościół podaje : Trójca św., stworzenie, upadek, wcielenie, odkupienie, zmartwychwstanie, niebo i piekło, aniołowie i szatani są analogią, są próbą bliższego określenia tego wiekuistego Dobra, w świetle którego człowiek powinien kształcić uczucie swoje i wolę“ (344).