W pracy dyplomowej pod tytułem Gry językowe na przykładzie felietonów Michała Ogórka starałam się poruszyć następujące zagadnienia: pojęcie gry językowej, model podobieństwa
rodzinnego
gry w teoriach naukowych, gry w ujęciu Ludwiga Wittgensteina, mikromodel gier
językowych, makromodel gier językowych - teoria aktów mowy, implikatury konwersacyjne
przekroczenie podstawowych zasad konwersacyjnych, ironia i felieton
r
Podstawą mojego teoretycznego podejścia
do
analizowanego zagadnienia
stała
się
koncepcja Ludwiga Wittgensteina, opisana w książce Marty Wołos Koncepcja „gry językowej
Wittgensteina w świetle badań współczesnego językoznawstwa.137 Aczkolwiek Wittgenstein należy
do pierwszych badaczy, który zaczął zajmować się grami na płaszczyźnie językowej
3
a
jego
koncepcja była prekursorska i na długi czas jedyna w swoim rodzaju, na badania jego nie
zwrócono zbyt wiele uwagi. Jak pisze Marta Wołos
138
prace, wykładające jego koncepcje, nie
podnoszą kwestii użycia budowanych przez siebie definicji w badaniach językoznawczych
Właśnie fakt ten - brak zainteresowania językoznawczymi poglądami Wittgensteina
0
wywarł na mnie wpływ w tym sensie, że większość pracy poświęciłam wykładowi jego koncepcji
Innym powodem było to, że oprócz koncepcji Witgensteina nie powstała inna, rozmiarem i szczególnością opracowania podobna, którą byłoby możliwe w pracy przytoczyć.
Część
pracy
prezentuj e
wykład
na
tern at aktów
mowy
i
podstawowych
zasad
konwersacyjnych. Te zjawiska z zakresu pragmatyki językowej oznaczają to, co w teorii gier językowych zalicza się do kategorii posunięć językowych. Posunięcia językowe stanowią jeden z głównych czynników gier językowych i ich analiza wymagałaby szczególnego omówienia. Jak wymienia Wittgenstein, istnieje ich bowiem nieskończona liczba, i dlatego ograniczyłam się w
pracy tylko do wymienienia kilku z nich. Teoretyczne opisanie zasad konwersacyjnych równie dobrze jak ich przekraczanie jest niezbędne z tego powodu, że komunikacja może przebiegać jak przy zachowaniu zasad konwersacyjnych, tak przy ich przekraczaniu.
W części analitycznej pracy dokonałam analizy ponad trzydziestu felietonów Michała
Ogórka. Felietony te były cennym i bardzo wdzięcznym materiałem do analizy. Cel, jaki sobie
wytyczyłam na początku mojej pracy, został chyba osiągnięty. Zamierzałam pokazać gry językowe na różnych płaszczyznach: semantycznej, słowotwórczej, składniowej i gry oparte na przekroczeniu
137 Wołos M.: Koncepcja „gry językowej “ Wittgensteina w świetle badań współczesnego językoznawstwa. Universitas,
Kraków 2002.
138 Tamteż, str. 8.
71