2588001000

580 Magda Bogalecka

niejszych międzynarodowych konwencji, dotyczących bezpieczeństwa morskiego, konstrukcji statków, prowadzenia kontroli nasłuchowej podczas rejsu, a także wyposażenia jednostek w sprzęt ratowniczy oraz zapobiegania zanieczyszczaniu mórz należą: Konwencja SOLAS i Konwencja MARPOL. Stale pogarszający się stan środowiska Morza Bałtyckiego zmusił państwa nadbałtyckie do respektowania nie tylko postanowień konwencji międzynarodowych, ale także do podpisania konwencji regionalnej. W tym celu powstała blisko 40 lat temu pierwsza na świecie międzynarodowa organizacja regionalna - Komisja Helsińska (HELCOM), która realizuje zalecenia Konwencji helsińskiej (opierającej swe wymagania na Konwencji MARPOL) oraz określa program badań i ochrony środowiska morskiego Bałtyku na obszarze jego zlewni. Polska, będąca sygnatariuszem międzynarodowych konwencji, jak i inne państwa nadbałtyckie, wprowadziła do swego ustawodawstwa zmiany konieczne do zapewnienia wykonania podjętych zobowiązań, dostosowując prawo krajowe do prawa międzynarodowego. Przepisy, zarówno międzynarodowe, jak i krajowe, nakładają szczegółowe obowiązki na każdego uczestnika transportu, czyli: producenta, nadawcę, załadowcę, przewoźnika i odbiorcę ładunku. Przestrzeganie szczegółowych i stale aktualizowanych przepisów i zaleceń, podnosi bezpieczeństwo transportu, ochronę środowiska morskiego oraz zabezpiecza przed negatywnymi skutkami ekonomiczno-prawnymi.

Wypadki, które zdarzają się podczas transportu, trudno przewidzieć, a ich przebieg jest niepowtarzalny. Dlatego transport morski cechuje się dużym potencjałem niebezpieczeństwa. Ryzyko związane z transportem morskim można jednak zmniejszyć przez odpowiednie działania [Bogalecka, Popek, 2008]. Jednocześnie należy zdawać sobie sprawę, że eliminacja niebezpieczeństwa i ryzyka wystąpienia wypadków na morzu jest niemożliwa, dlatego niezbędne jest, aby w jak największym stopniu zapobiegać i minimalizować ich ewentualne skutki.

Państwa nadbrzeżne zobowiązane są do zorganizowania i wyposażenia służb ratownictwa morskiego, zdolnego do efektywnego prowadzenia ewentualnych działań ratowniczych. Władze państw nadmorskich powinny dysponować odpowiednim zapleczem analitycznym i wiedzą, pozwalającą ocenić niebezpieczeństwo związane z rozlewem, a także posiadać odpowiednio przygotowane i wyposażone służby ratownicze. W prowadzonych akcjach ratowniczych, działania ratownicze realizowane są wszelkimi dostępnymi sposobami i technikami w celu zapobiegania (prewencja) i mi-