2588001396

POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTW 71

ną i reguły gry ekonomicznej narzucić innym. Nie mają władzy absolutnej, ale są pełniejszym suwerenem niż inne państwa”²⁰.

W samych Stanach Zjednoczonych, w ekipie konserwatystów George’a W. Busha przyjęto na oznaczenie prowadzonej polityki określenie ..demokratyczny imperializm”. Jest w tym określeniu pewna sprzeczność logiczna. Autorzy idei demokratycznego imperializmu uważają, że im więcej społeczeństw przyjmie -dobrowolnie lub pod presją - model demokracji i gospodarki rynkowej, tym większa będzie nadzieja na bezpieczną i pomyślną przyszłość świata. Jest to imperializm moralny, który ma głębokie korzenie religijne, gdyż pierwsze imperia kolonialne - hiszpańskie i portugalskie - choć stworzone z myślą o zysku, uznawały nawracanie rdzennych mieszkańców na chrześcijaństwo za jeden z najważniejszych celów, uzasadniający ich istnienie. Ten imperializm w przypadku USA przybiera w istocie rzeczy - jak chce Paul Johnson - charakter obronny²¹. Po 11 września 2001 roku okazało się bowiem, że USA muszą dla zachowania swoich wartości uprzedzać działania swoich wrogów, wyszukiwać i niszczyć ich bazy oraz rozbrajać państwa skłonne im pomagać. Jest to nowy rodzaj imperializmu, łączący jednak elementy wszystkich poprzednich. Sięgając do słów Tomasza Jeffersona, iż Ameryka to „imperium wolności”, obecne przywództwo polityczne USA, dążąc do zabezpieczenia się przed terroryzmem, stawia na zbudowanie globalnego „imperium wolności”. Jest to kierunek działania, który na razie nie zdobył uznania we wspólnocie państw. Tym bardziej, że przykład interwencji USA w Iraku dowodzi, iż narody o silnej specyfice kulturowo--obyczajowej nie chcą i nie potrafią budować demokracji typu zachodniego²².

Można wskazywać wiele niedoskonałości amerykańskiego przywództwa w świecie, ale warto także zdać sobie sprawę z tego, że przy jego braku przyszłość systemu międzynarodowego byłaby jeszcze bardziej niepewna. Zasadniczy problem sprowadza się zatem do zdolności i woli przywódców amerykańskich uwzględniania poglądów i interesów innych podmiotów, szczególnie państw Unii Europejskiej, w budowaniu strategii kierowania skomplikowanym procesem ewolucji stosunków międzynarodowych²³.

Interwencjonizm występuje w dwóch postaciach: jako instrument hege-monizmu oraz jako samodzielna fonna polityki bezpieczeństwa. Wyraża się w podejmowaniu interwencji zbrojnych, które z reguły są sprzeczne z prawem międzynarodowym. Wyjątek stanowią interwencje zbrojne jako jedyny, a zarazem ostateczny środek działania w sytuacjach ekstremalnych (ludobójstwo,

²⁰    T. Buksiński. Prawo a władza polityczna, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii U AM. Poznań 2009, s. 280.

²¹    P. Johnson. America ’s New Empire for Liberty, „Hoover Digest. Research and Opinion on Public Policy” 2003. nr 4.

²²    R.N. Haass, Rozważny szeryf. Stany Zjednoczone po zimnej wojnie, Wydawnictwo von bo-rowiecky, Warszawa 2004.

²³    C.S. Gray, The Sheriff America 's Defense of the New World Order, The University Press of Kentucky , Lexington 2009.