3124727088

Rys. 1. Wiązanie węgla przez ekosystem leśny (wg Lal, 2005).

Gleby są bardzo ważnym rezerwuarem węgla w biogeochemicznym obiegu tego pierwiastka. Szacuje się (Van-Camp et al., 2004), że zasoby związków węgla w glebach świata wynoszą ponad 1500 Pg C i są znacznie większe niż w atmosferze (750 Pg C), czy w biomasie ekosystemów lądowych (650 Pg C).

Zdolność gleb leśnych do wiązania CO2 pochodzącego ze spalania paliw kopalnych nabrała szczególnego znaczenia wobec groźby przewidywanych zmian klimatu. Dlatego też zrozumienie mechanizmów i czynników wpływających na dynamikę węgla organicznego w glebach leśnych jest bardzo ważne ze względu na identyfikację i jak najbardziej efektywne wykorzystanie tych akceptorów CO2 do prób ograniczenia zmian klimatu.

Niniejsze opracowanie jest syntezą dostępnych w literaturze informacji na temat gleb leśnych jako pochłaniacza CO2 oraz tych metod zarządzania ekosystemami leśnymi, które mogą wspomagać zdolność gleb do wiązania i magazynowania węgla. Skupiono się w nim na ilości C, jaka może być magazynowana w glebach leśnych, na czynnikach wpływających na dynamikę tego wiązania, a także na wpływie zabiegów hodowlanych na sekwestrację C. Omówiono również prawdopodobny wpływ prognozowanych zmian klimatu na zasoby węgla w glebie i wyzwania jakie stoją przed leśnictwem w celu osiągnięcia potencjalnych możliwości gleb w tym zakresie. Dane literaturowe posłużyły do weryfikacji niektórych badań krajowych, dotyczących głównie zasobów węgla organicznego w glebach leśnych.

2. Zasoby węgla w glebach leśnych.

Ekosystemy leśne gromadzą w biomasie i w glebach około 1240 Pg węgla (Van-Camp et al., 2004), przy czym zasoby tego pierwiastka w glebach na różnych szerokościach geograficznych są bardzo zróżnicowane. Dość węgla nagromadzona w biomasie nadziemnej wzrasta wraz ze zmniejszaniem się szerokości geograficznej od tundry do tropikalnych lasów deszczowych (Fisher, 1995). Typowa zawartość węgla w biomasie waha się od 40-60 Mg C na hektar w lasach borealnych, 60-130 Mg C/ha w lasach stref umiarkowanych i 120-195 Mg C na hektar w lasach tropikalnych (Prentice, 2001), przy czym zawartość węgla w biomasie tropikalnych lasów deszczowych sięga 250 Mg na hektar.

2