1947995882

ca — Leonarda Kuntzego. Kuiilze u,. jeu.o... * głównych organizatorów poczty polskie] na Górnym Śląsku. Kolejno był szefem Wydziału Poczt i Telegrafów w Polskim Komisariacie Plebiscytowym, w Naczelnej Władzy podczas III Powstania Si.:,mego, w Naczelnej Radzie Ludowej, a w końcu — k.erowmkiem Inspektoratu Poczt i Telegrafów -w ■Katowicach, w latach 1MB—mo.

W haśle „POCZTOWI DORADCY TECHNICZNI"

towych doradców technicznych" przy Naddyrekcj: Pocztowej w Opolu i przy innych większych urzędach pocztowych na górnośląskim obszarze plebiscytowym. Doradcy cl ustanowieni zostali przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą l Plebiscyto-

z Polskim Komisariatem Plebiscytowym spośród nielicznych pocztowców narodowości polskiej, zatrudnionych w placówkach pocztowych na Górnym Śląsku. Reprezentowali ani interesy ludności polskiej wobec administracji pocztowej, złojonej głównie z urzędników narodowości niemieckiej. W haśle zestawiono lisię nazwisk 17 doradców 7. przydzielonym im obszarem działania.

Oprócz wymienionych wyżej haseł, krótkie wzmianki odnoszące się do zagadnień pocztowych znajdujemy jeszcze w hasłach: „WYD2IAŁ KOLEI I POCZT POLSKIEGO KOMISARIATU PLEBISCYTOWEGO" oraz „ZYCIE GOSPODARCZE NA ZAPLECZU III POWSTANIA" Brak Jest na-lomiasi w encyklopedii oddzielnego hasła w rodzaju „POCZTA POLOWA 111 POWSTANIA". Krótką informację o poczcie poloweJ zawiera wprawdzie hasło „LĄCZNOSC W Ul POWSTANIU" lecz podane lu wiadomość na len temat me są całkowicie ścisłe. Według autora lego hasła ..korespondencję o charakterze wojskowym oraz prywatne Laty powstańców przesyłały stacje pocz-

Tak.e przedstawienie zakresu działania poczty polowej niezupełnie odpowiada faktycznemu stanowi rzeczy. W rzeczywistości bowiem istniały dwie całkowicie odrębne i niezależne od siebie struktury łączności pocztowej, występujące w

—    wojskowa poczta kurierska, utworzona Juź od początku wybuchu III powstania i przeznaczona do przesyłania korespondencji służbowej pomiędzy dowództwami różnych szczebli,

—    poczta potowa dla obsługi żołnierzy w oddzla-tieli powstańczych, uruchomiona dopiero w końcowe i fazie powstania, ,po wznowieniu działalności przez pocztę cywilna.^;

Znacznie więcej miejsca niż sprawom poczty, poświęcono w encyklo-pedu znaczkom pocztowym, mającym obieg na Córnyjn Śląsku w okresie plebiscytu. W haśle ..żśNALiKl POCZTOWE NA GOnNOSLĄSKLM OBSZARZE PLEBISCYTOWYM" podano informacje o znaczkach plebiscytowych, powstańczych, a także o znaczkach polskich, wydanych specjalnie dla części obszaru górnośląskiego przyłączonego do Polski w 1922 r. Hasło ilustrowane Jesi trzema stronami barwnych ilustracji znaczków używanych na obszarze plebiscytowym oraz znaczkami i stemplami polskimi z lat 1945 — 1880, upamiętniającymi powstania śląskie 1 wystawy filatelistyczne z tyra tematem związane (s. 656—658).

Redakcja tego hasła — tak pod względem merytorycznym. jak 1 z uwagi na zastosowaną metodą opisu — budzi szereg zastrzeżeń. Sposób zredagowania hasła Jest oczywiście sprawą indywidualnego podejścia Wydaje się jednak, że metoda laką wybrali autorzy hasła — p. Ewa Wyglenda i p. Wiesław Lesiuk — jest mało przystępna nawet dla filatelisty. Zastosowana w opisie sucha wyliczanka katalogowa zniechęca czytelnika Już po przeczytaniu kilku zdań tekstu hasła. Filalelista--zbleracz pragnący .zorientować się w materiale znaczkowym omawianym w haśle 1 tak sięgnie po katalog, a przeciętny czytelnik encyklopedii, dla którego przeznaczone są informacje hasłowe, niewiele skorzysta z tego. co zostało podane w h?.śle, poza obejrzeniem barwnych ilustracji.

Przejdźmy Jednak do spraw merytorycznych. Autorzy hasła ustrzegli się wprawdzie występującego najczęściej w innych opracowaniach błędu w datowaniu wydania znaczków Naczelnej Władzy w czasie III powstania ale niestety, przy opisie innych pozycji — błędów, nieścisłości i przeinaczeń Jest tyle, że nie sposób omówić wszystkiego w ramach krótkie] recenzji. Zwróćmy żalem uwagę tylko na najbardziej istotne

Pierwsza część hasła poświęcona Jest opisowi znaczków urzędowych na górnośląskim obszarze plebiscytowym, Na wstępie stwierdza się:

„Do momentu uzyskania przez obszar plebiscytowy statusu eksti-rytorialności kursowały tam niemieckie opłaty i urzędowe (skarbowe). Te ostatnie

łarnl Międzysojuszniczej| KJcmlaJil. Pierwszą ich serię stanowiły niemieckie znaczki urzędowe z nadrukiem w kole CIHS."

Już w tym fragmencie zawarta Jest kompletna dezinformacja, ponieważ:

mi urzędowymi.

2)    przed 1.IV.ma 1. poczta niemiecka me emitowała znaczków urzędowych, nic kursowały zatem na obszarze plebiscytowym przed uzyskaniem sla-

3)    znaczki opłaty, które w luiym 1920 r. zostały w Opolu zaopatrzone nadrukiem ręcznym C.I.H.S. (typu Germania, seria z okazji otwarcia Zgromadzenia Narodowego w Weimarze oraz żnaczki z dopłatą na rzecz inwalidów wojennych) nie byty niemieckimi znaczkami urzędowymi lecz stały się znaczkami urzędowym: Komisji Międzysojuszniczej dopiero po sporządzeniu nadruków.

Przy opisie znaczków urzędowych z liczbą 21 i nadrukiem C.G.H.S. znajdujemy oryginalne 1 n.g-dz.e aotychczas nie znane wyjaśnienie liczby 21. Otóż według wyjaśnień autorów hasła, liczba 21 na

łych 7nac2ksch oznacza „rok plebiscytu - 1921".

Jest to zaiste wyjaśnienie odkrywcze, gdyż dotychczas liczba ta oznaczała kolejny numer układu o ryczałtowaniu opłat za przesyłki urzędowe — w tym przypadku na terenie Prus.

Według opinii autorów — wszystkie nadruki C.G.H.S. wykonane zostały ręcznie. ..stąd często różne ich położenie, odwrócenia i dublowanie". Ponadto liczbo 21 występująca na tych znaczkach, to również „nadruk" — zdaniem autorów hasła.

W dalszej części omawianego hasła możemy dowiedzieć się, że .....W okresie lit powstania na

452