3289580536

118 JANUSZ KRUK

tomiast na podstawie poprzednich wywodów przypuszczamy, iż zwłaszcza na terenach Wielkopolski popielnice twarzowe typu A przeżywały się być może przez cały IV w. p.n.e. Urny typu B powstały, jak stwierdziliśmy uprzednio, najwcześniej w pierwszej połowie okresu halsztackiego D i mogły trwać co najmniej do połowy III w. p.n.e. Analiza zespołów z popielnicami twarzowymi nie datowanych zabytkami przewodnimi w całej rozciągłości potwierdza ten wniosek. Popielnice typu B występują zarówno w grobach pochodzących z okresu halsztackiego, jak i datowanych na wczesny i środkowy okres lateński⁶². Tak więc zakresy chronologiczne obu typów w znacznym stopniu zazębiają się (ryc. 9, 10).

W świetle przedstawionych uwag sądzimy, że rozwój popielnic twarzowych zmierzał od form o bogatym, różnorodnym zdobieniu i natura-

listycznym wizerunku do coraz większego uproszczenia przedstawienia twarzy i zubożenia ornamentyki — od typu A poprzez typ B do typu C. Przemiany te są zsynchronizowane z chronologicznym zróżnicowaniem poszczególnych typów (ryc. 10).

Osobnym zagadnieniem wymagającym tu rozpatrzenia jest kwestia zasięgu terytorialnego kolejnych typów urn twarzowych. Obszar występo-

pow. Wejherowo, st. 2, grób 5), s. 191, 192, tabl. 47: 3a—c (Kierwałd, pow. Tczew, st. 1) i in.

⁶² Łuka, op. cit., s. 86, labl. 26: 1 (Dąbrowo, pow. Kartuzy, st. 1), s. 210, 211, tabl. 52: 2a—d (Kostkowo, pow. Lębork, st. 2), s. 146, tabl. 62: 3 (Gorzędziej, pow. Tczew, st. 1), s. 200, tabl. 50: 1 (Kłosowo, pow. Kartuzy, st. 1, grób 1) i in.