2165574176

Struktura i typy funkcjonalne miast i osiedli 123

siadające praw miejskich — Kowale (przemysł budowlany i metalowy), Krynki (przemysł garbarski) i Michałowo (przemysł włókienniczy).

Ostatnią wreszcie grupę stanowią miasta i osiedla wyspecjalizowane. Jest ich w sumie 12, czyli 28^<Vo ogólnej liczby osiedli miejskich.

W rejonie Białegostoku mamy 4 niewielkie osiedla, liczące 2—3,5 tys. mieszk., z których 3 związane są częściowo z Białymstokiem przez dojazdy do pracy, mając częśoiowo własne funkcje miastotwórcze — a czwarte — Czarna Wieś, jest osiedlem wyraźnie wyspecjalizowanym (przemysł drzewny i chemiczny). Z trzech satelitów dwa posiadają również własne podstawy gospodarcze w postaci przemysłu (Wasilków — iprzemysł włókienniczy, i Supraśl—przemysł drzewny), a trzeci ma silnie rozwinęte funkcje usługowe (Choroszcz — olbrzymi szpital dla umysłowo-chorych, mieszczący się w budynkach pofabrycznych). W południowo-wschodniej części województwa mamy niewielkie osiedle kolejarskie, wyrosłe na węźle komunikacyjnym — Czeremchę, oraz osiedle kolejarsko-przemysłowe Nurzec (przemysł drzewny). Białowieżę zakwalifikowano jako odrębny typ funkcjonalny, wśród zatrudnionych przeważają tam bowiem pracownicy Białowieskiego Parku Narodowego, służba ileśna, pracownicy Technikum Leśnego (iponadto ok. 1'00 osób, czyli ok. 90%> uczniów technikum pochodzi spoza Białowieży). Pozostałe osiedla wyspecjalizowane mieszczą się na północy województwa. Są to dwa osiedla przemysłowe związane z przemysłem drzewnym: Prostki i Płociczno. Ponadto trzy stosunkowo młode miasta powiatowe — Hajnówka, Zambrów i Łapy, mają tak wyraźną przewagę przemysłu w ramach grupy osiedlotwórczej, że zaliczono je do miast przemysłowych. Warto przy okazji zwrócić uwagę na fakt, że żadne z miast i osiedli wyspecjalizowanych, poza trzema miastami powiatowymi, nie jest ośrodkiem targowym, spośród silnie uprzemysłowionych osiedli o funkcjach złożonych tylko jedno (z siedmiu) nie jest równocześnie ośrodkiem targowym, natomiast na 26 osiedli o funkcjach złożonych, targi lub jarmarki odbywają się w 25. Targi nie odbywają się w Krynkach, które znajdują się obecnie na samej granicy, a zatem odcięte są od części swego dawnego zaplecza.

Rezultatem klasyfikacji funkcjonalnej jest określenie głównych funkcji, dzięki którym istnieje i rozwija się miasto. Jednakże zarówno wszystkie miasta i osiedla o funkcjach złożonych, jak i niektóre miasta wyspecjalizowane spełniają rolę ośrodków obsługujących zaplecze, przy czym zasięg tej obsługi jest różny i zależy nie tylko od specjalizacji funkcjonalnej i wielkości miasta, ale również od skoncentrowania w nim instytucji, szczególnie silnie związanych z zapleczem. Hierarchia ośrodków lokalnych nie może być przy tym utożsamiana z klasyfikacją funkcjonalną miast.