3389187618

retikulum endoplazmatycznym. Aparat Golgiego, ponadto, bierze udział w syntezie składników ścian komórek roślinnych, w sortowaniu i pakowaniu produktów eksportowych, formowaniu błony komórkowej oraz procesie jej odzysku. Nowo syntetyzowana błona i białka wydzielnicze, podobnie jak lipidy błonowe, które są glikolozowane, opuszczając retikulum endoplazmatyczne wchodzą do aparatu Golgiego przez powierzchnię cis, przesuwają się przez stos Golgiego i opuszczają aparat przez kanaliki i pęcherzyki tworzące sieć trans. W tym czasie przechodzą szereg modyfikacji, których przerwanie lub zmiana może mieć swoje implikacje kliniczne.

f.    lizosomy - to główne organelle trawienne komórki, otoczone pojedynczą błoną komórkową, które zawierają specyficzne hydrolazy degradujące białka, lipidy, węglowodany i kwasy nukleinowe. Jedną z charakterystycznych cech lizosomów jest niski odczyn ich wnętrza (pH ~ 5,0), utrzymywany przez zależną od ATP pompę protonową, generującą duże stężenie protonów we wnętrzu lizosomu. Stężenie protonów we wnętrzu lizosomów jest ok. 100 razy większe niż w otaczającej je cytoplazmie, co zapewnia niezbędne środowisko dla poprawnego funkcjonowania lizosomalnych hydrolaz. Co istotne, gdy dochodzi do mechanicznego uszkodzenia lizosomów, ich zawartość miesza się z cytozolem (pH 7,2 - 7,3), co powoduje iż aktywność lityczna hydrolaz natychmiast zanika, nie zagrażając składnikom cytoplazmy. Wśród enzymów lizosomalnych znajdują się m.in.: rybonukleaza (trawi RNA), deoksyrybonukleaza (trawi DNA), glikozydaza (rozkłada węglowodany, glikozydy, polisacharydy), fosfataza kwaśna (estry fosforanowe), katepsyny (białka), lipazy (tłuszcze). Import materiałów do lizosomów, które tam ulegają trawieniu, odbywa się na drodze: endocytozy - formowaniu pęcherzyków endocytamych wokół małych cząstek i płynów; autofagii - pochłonięciu i strawieniu całych dysfunkcjonalnych organelli; fagocytozy - pochłanianiu większych cząstek, jak bakterie.

g.    wakuole - system wakuolamy, zróżnicowany co do wielkości, występuje w komórkach roślinnych i zwierzęcych. W wyspecjalizowanej komórce roślinnej znajduje się najczęściej jedna duża wakuola; w komórce zwierzęcej - cały system drobnych wakuol o niewielkich rozmiarach. Wnętrze wakuoli, otoczone pojedynczą błoną, wypełnia woda wraz z substancjami nieorganicznymi, organicznymi (metabolity pośrednie i wtórne) oraz substancjami zapasowymi (białka, polisacharydy i tłuszcze). Skład soku komórkowego zależy od pochodzenia komórek oraz stanu ich metabolizmu. Ważną grupę związków soku wakuolamego stanowią wspomniane metabolity wtórne, których praktyczne znaczenie wynika z ich właściwości leczniczych oraz z szerokiego wykorzystania przemysłowego. Do najważniejszych grup związków należą: glikozydy antocyjanowe, glikozydy flawonowe, alkaloidy (nikotyna, kokaina, strychnina) oraz garbniki (pochodne wielofenoli).

h.    cytoplazma - uznawana jest za swego rodzaju dwuskładnikowy koloid białkowo-wodny, dużych i małych cząsteczek, w którym zawieszone są organelle komórkowe i który zajmuje największą objętościowo część komórki. Cytoplazma podstawowa jest fazą wodną komórki z rozpuszczonymi w niej składnikami takimi jak: kwasy tłuszczowe, białka, aminokwasy, węglowodany, nukleotydy, związki mineralne. Cytoplazma w pobliżu błony komórkowej jest bardziej sztywna, natomiast jej część wewnętrzna jest zwykle płynna. W macierzy cytoplazmatycznej wyróżnia się 3 rodzaje białek włóknistych o zróżnicowanej budowie, składzie chemicznym oraz funkcjach, które tworzą cytoszkielet komórki; są to: mikrotubule, filamenty i mikrofilamenty.