2165574518

Okres międzywojenny (1921—1939) 79

W okresie międzywojennym nie przemysł włókienniczy, ale drzewny zatrudniał największą liczbę robotników (5,8 tys. zatrudn., czyli ponad 10% zatrudnienia tej gałęzi przemysłu w Polsce międzywojennej). Przemysł ten został rozbudowany w czasie wojny przez Niemców, którzy traktowali lasy jako zdobycz wojenną, rozpoczęli przeto na szeroką skalę intensywną eksploatację, budując wielkie tartaki w Lipowcu, Płocicznie, Hajnówce i Białowieży, a mniejsze w Gródku i Narewce. W Płocicznie i Hajnówce powstały inne jeszcze zakłady przemysłu drzewnego łącznie z chemicznymi (Taliariska [20]). Najpoważniejszym ośrodkiem państwowego przemysłu drzewnego stała się Hajnówka, w której w 1936 r. ukończono budowę państwowego tartaku, zatrudniającego około 1000 robotników. Ponadto istniało w niej szereg zakładów przetwórczych: suszarnie, parkieciarnia, stolarnia, fabryka terpentyny (około 200 zatrudn.) i spirytusu drzewnego (około 250 zatrudn.). W związku z rozbudową przemysłu szybko, bezładnie rosły małe, drewniane domki osiedla. Z niewielkiej wsi przed I wojną światową wzrosło do 12 tys. mieszk. około 1931 r. i do około 17 tys. mieszk. w 1939 r. prześcigając w rozwoju stolicę powiatu — Bielsk Podlaski. Przemysł w Hajnówce powstrzymał rozwój Białowieży, z której w 1939 r. przeniesiono tartak właśnie do Hajnówki.

Inne większe nowe ośrodki przemysłu drzewnego — to Czarna Wieś (fot. 7), Lipowiec koło Augustowa, Płociczno i Nurzec oraz zakłady przemysłu drzewnego w Białymstoku i Siemiatyczach.

Trzecie miejsce zajmował przemysł rolno-spożywczy, który rozwijał się dość słabo, co wiązało się ze słabym poziomem rolnictwa białostockiego. Odbudowało się ono wprawdzie po wojnie dość szybko, gdyż w 1922—1923 r. uprawiano już 94% powierzchni przedwojennej, podczas gdy średnio w kraju — 86%; w latach 1929—1937 nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji, zmniejszenie opłacalności rolnictwa. Zjawisko tzw. „nożyc cen”, niekorzystne dla całego rolnictwa polskiego, szczególnie jaskrawo występowało w województwie białostockim wobec rozpiętości cen artykułów rolnych na rynkach tamtejszych w porównaniu z cenami warszawskimi.

Zjawisko „nożyc cen” niekorzystnie wpływało na towarowość gospodarki rolnej; chłopi skłaniali się do samowystarczalności. Niemniej handel odgrywał poważną rolę w gospodarce miast, zwłaszcza ożywione były targi i jarmarki ze spędem po parę tysięcy sztuk bydła⁷⁸. Największe odbywały się w pow. wysokomazowieckim z ośrodkami jarmarcznymi w Wysokiem Mazowieckiem, Czyżewie, Sokołach i Ciecha-

78 M. Doskocz, Targi małe i wielkie z rozkładem na 1932 r. „Kwart. Statyst.” 8, 1931, z. 4, s. 964—1016.