2165574444

56 Osiedla miejskie w okresie kapitalizmu

Obok przemysłu włókienniczego w ostatnich latach wieku XIX koncentrował się w miastach omawianego rejonu również przemysł drzewny i rolno-spożywczy.

Eksploatacja Puszczy Białowieskiej trwała od dawna, eksport drewna za granicę miał miejsce już w XVI w. Dopiero w końcu XIX w., w związku ze wzrostem zapotrzebowania na tarcicę i zwyżkę jej cen, w Białostockiem powstaje szereg tartaków, lokowanych w pobliżu rzek — ciągle najtańszej drogi transportu. Nieliczne tylko tartaki, założone po 1908 r., miały większe rozmiary (np. w Suwałkach —• 100 prac., w Augustowie — 45 prac., w Raczkach — 30 prac.), na ogół liczba

Tabela 6

Rozwój miast okręgu białostockiego w latach 1857—1910

	1857-	-1860	1879	-1880	1890	—1897	1910 1
Miasto	Zatr. w przem.	Liczba ludn.	Zatr. w przem.	Liczba ludn.	Zatr. w przem.	Liczba ludn.	i j Zatr. w j przem.	Liczba ludn.
Białystok	453	13 800	1568	34 500	2608	62 500	4013	80 300
Choroszcz	1116	1 500	870		795	2 500	930
Wasilków	10	1 400	139		170	3 900	56	1 5 300
Suppraśl	1019	3 500	854	3 100	585	2 500	331
Krynki	106	2 500	15	3 300	—	5000	—
Knyszyn	88	2000	308	2 800	94	3 400	56	i 4 000
Michałowo	317		535		264		377
Gródek	50		140 1	1 800	265	3 200	321	I i

Wg A. Wcrwickicgo [19J.

zatrudnionych nie przekraczała kilkunastu osób (Kuźnica, Goniądz, Nurzec, Siemiatycze, Wasilków, Kleszczele, Łomża), niewielkie tartaki założono w przededniu I wojny światowej w Suwałkach, Augustowie, Krynkach i Łomży. Obok tartaków spotykamy fabryki mebli (Białystok, Łomża), stolarnię (Łomża), fabrykę sklejek (Siemiatycze) — także nie osiągające większych rozmiarów (T a 1 i a ń s k a [20]). Przemysł drzewny niewątpliwie przyczyniał się do podniesienia dobrobytu poszczególnych miast, jednakże jego rola była wyraźnie drugorzędna i nigdzie przed I wojną nie stał się, jak 'przemysł włókienniczy, funkcją dominującą.

Podobną rolę odegrał przemysł rolno-spożywczy, który początkowo rozwijał się na wsi, a dopiero pod koniec XIX w., po 1885 r. w miastach. Wprawdzie już w drugiej połowie XVIII w. w niektórych miastach występowały większe skupienia zakładów przemysłu rolno-spożywczego (np. 36 browarów w Białymstoku, a 4 w Tykocinie), jednakże ze względu na ich niewielkie rozmiary nie odgrywały one wówczas większej roli. W pierwszej połowie XIX w. browary wiejskie