Bezpieczeństwo ekologiczne, zwane inaczej bezpieczeństwem środowiskowym, stanowi nowy znaczący wymiar bezpieczeństwa międzynarodowego i wewnętrznego. Oznacza to, że jest ono nie tylko wartością motywującą działania na forum stosunków wewnętrznych i zewnętrznych państwa, lecz także dynamicznym procesem podlegającym ewolucji w skali masowej i wymiarze rzeczowym. Jest to istotne tym bardziej, że wraz z coraz większym zdynamizowaniem stosunków społecznych zmienia się treść pojęcia bezpieczeństwa, jego zakres przestrzenny i przedmiotowy, charakter zagrożeń, a także koncepcja i działalność podejmowana dla jego zapewnienia.
Dzisiaj ekosfera podlega istotnym uwarunkowaniom niezbędnym do rozwoju społeczeństwa proekologicznego, a nawet istnienia poszczególnych narodów oraz społeczności międzynarodowej, dlatego też zagadnienia składające się na treść bezpieczeństwa ekologicznego, jego miejsce w procesach współistnienia społeczeństw, a zwłaszcza wpływ na kształtowanie ekologicznej świadomości społecznej odgrywają ogromną rolę w wieloaspektowym badaniu tej złożonej problematyki. Idzie również o to, że w warunkach narastania współzależności międzynarodowych (żyjemy wszakże w „globalnej wiosce”) i wielu wyzwań, obok wciąż istniejących zagrożeń militarnych, pojawiły się zagrożenia ekonomiczne, kulturowe, a zwłaszcza ekologiczne.
Rozdziały niniejszego opracowania przygotowano jako materiał dla studentów Zaocznych Uzupełniających Studiów Magisterskich Bezpieczeństwa Narodowego prowadzonych na Wydziale Strategiczno-Obronnym Akademii Obrony Narodowej. Struktura obejmuje cztery części. W pierwszej pt. Podstawy terminologiczne bezpieczeństwa ekologicznego RP analizuje się terminologię, stan wiedzy oraz osoby i podmioty zajmujące się zagadnieniami bezpieczeństwa ekologicznego. W części drugiej pt. Ekologiczne zagrożenia bezpieczeństwa RP omawia się źródła, rodzaje i formy zagrożeń, a także wskazuje sposoby i metody ich oceny. W części trzeciej pt. Systemy bezpieczeństwa ekologicznego RP podkreśla się znaczenie regulacji formalnoprawnych oraz funkcji i struktury systemów bezpieczeństwa ekologicznego w aspekcie zarządzania kryzysowego. W części czwartej pt. Systemy bezpieczeństwa ekologicznego w wybranych państwach UE autor koncentruje się na porównaniu istniejących systemów bezpieczeństwa w państwach współpracujących.
Autor jest świadomy tego, że w niniejszej pracy prezentuje mimo wszystko subiektywny punkt widzenia. Złożoność zagadnień bezpieczeństwa ekologicznego wymaga bowiem rozleglejszych studiów i analiz interdyscyplinarnych wykraczających poza ramy tego autorskiego ujęcia.
3