lód pobiera ciepło na stopienie: | ||
Q, = '".9 |
(13) | |
woda powstała z stopionego lodu pobiera ciepło: | ||
gdzie: |
Qw, = m,cwtmin |
(14) |
cw |
- ciepło właściwe wody, | |
mw |
- masa wody, | |
mi |
- masa lodu | |
- ciepło topnienia lodu. |
Ciepło tracone przez wodę musi być równe sumie ciepła pobranego przez lód:
a,=s+e„, |
(15) |
Po podstawieniu mamy: | |
mwCw(tma* — fmn ) = m!(ł + miCJnńn |
(16) |
skąd można obliczyć ciepło topnienia lodu q: | |
(mu. - m. )tmax + mwtmi„ q-cw |
(17) |
m,
Masa lodu jest zazwyczaj mała w stosunku do początkowej masy wody w kalorymetrze dlatego też błąd popełniany z temperaturą lodu jest niewielki.
2.2. Sposób wyznaczania ciepła topnienia lodu.
1. Należy przygotować kostki lodu do wykonania pomiarów. Do kalorymetru (lub innego naczynia -np. kubka styropianowego) należy włożyć kilka kostek lodu z zamrażalnika i dolać niewielką ilość wody. Po pewnym czasie powinna się ustalić temperatura wody równa 0°C. Można wówczas kontrolować temperaturę za pomocą czujnika w naczyniu zawierającym wodę z lodem. Uwaga! Lód wyjęty z zamrażalnika ma temperaturę niższą od 0°C. Lód współistniejący z wodą ma temperaturę 0°C.
2. Należy wykonać ważenie przygotowanego pustego „kalorymetru” z dokładnością do ułamków grama (przynajmniej do lg). Określona zostaje w ten sposób masa mi.
3. Należy podgrzać wodę w czajniku, a następnie napełnić kalorymetr do 2/3 objętości kubka wodą podgrzaną do około 30 °C i wykonać ponowne ważenie. Oznaczyć wynik przez m2.
4. Jedną lub dwie kostki najlepiej rozdrobnić i umieścić na szmacie lub ligninowej serwecie, by je osuszyć.
5. Wykonać pomiary zmian temperatury w czasie (dokonywać odczytów, co 20 sekund). Wprowadzić czujnik temperatury do „kalorymetru” i odczekać około co najmniej 1 minutę w celu ustabilizowania wskazań (kiedy wskazania temperatury przestaną się zmieniać). Następnie należy wsypać do kalorymetru przygotowany uprzednio lód. Rejestrować zmiany temperatury do chwili jej ustalenia się przy jednoczesnym mieszaniu wody z lodem.
6. Wykonać ważenie „kalorymetru” z wodą i stopionym lodem. Wynik oznaczamy jako /n^.
7. O ile to możliwe powtórzyć czynności z punktów 2-6.
8. Odczytaj temperatury: początkową - t,„ oraz końcową r* z wykresu. tp jest ustabilizowana temperaturą przed wprowadzeniem lodu, a f* ustabilizowaną wartością temperatury po stopieniu lodu.
2.3. Opracowanie wyników - ciepło topnienia lodu
1. Narysować przebieg zmian temperatury w kalorymetrze w funkcji czasu, zaznaczyć temperaturę t,, oraz końcową
2. Wyznaczyć ciepła topnienia lodu.
3. Określić błąd wyznaczania ciepła topnienia. Obliczyć procentowy błąd względny wyniku,
9