3784500250

10) Estetyka

08.1 -W A- ARWN-ESK A obowiązkowy

Wiedza obejmująca podstawy filozofii oraz historii sztuki. Dr hab. Roman Sapeńko

Dr hab. Roman Sapcńko_

STUDIA STACJONARNE / NIESTACJONARNE
Forma zajęć	liczba godzin	liczba godzin w tygodniu	Semestr	Forma zaliczenia	Punkty ECTS
wykład	15 19	1/1	3; 4;	zaliczenie z egzamin	4

Kod przedmiotu:

Typ przedmiotu:

Wymagania wstępne:

Język nauczania: Odpowiedzialny za przedmiot: Prowadzący:

Zakres tematyczny przedmiotu:

Wyodrębnienie przedmiotu estetyki spośród innych dziedzin refleksji o sztuce. Estetyka explicite i implicite. Krytyczny potencjał estetyki. Kontrowersje metodologiczne - estetyka analityczna, fenomenologiczna, semiologiczna i hermeneutyczna. Ikonologia i ikonografia. Definiowanie sztuki. Typologie i periodyzacje. Granice sztuki. Twórczy potencjał vs. reguły, prawa, normy. Status dzieła sztuki. Podstawowe wartości estetyczne. Kontrowersje wokół pojęcia piękna: klasyczna definicja piękna (harmonia, symmetria) i jej relatywizacja; piękno jako jakość, oraz uzasadnienie esencjonalistyczne: nowoży tna polaryzacja przestrzeni piękna i wzniosłości. Teorie przeżyć estetycznych. Zagadnienie interpretacji dzieła sztuki. Doktryny artystyczne antyku. Mimesis i katharsis jako kategorie estetyczne i kryteria artystyczne (Platon/Arystoteles). Zagadnienie relacji: sztuka — prawda, poznawcza wartość sztuki. Wczesnochrześcijańskie i średniowieczne doktry ny artystyczne. Średniowieczne ujęcie sztuki i piękna. Poglądy teologów i filozofów dotyczące znaczenia sztuki. Piękno jako własność obiektywna. Doskonałość, zupełność, blask formy, sacrum. Klasyfikacja sztuk i problem naśladowania. Biblijny kontekst sporu o ikonoklazm. Sztuka jako biblia pauperum. Estetyka claritas. Estetyka Ojców Kościoła. Artystyczne doktry ny czasów nowoży tnych. Poetyki i traktaty renesansowe. Klasycyzm, anlropocentry zm, humanizm, forma, imitatio. Związek pomiędzy sztuką a nauką. Antropocentryzm a humanizm. Antyczne korzenie renesansu. Niemiecka estetyka oświeceniowa i wczesnoromantyczna: Lessing. Winckelmann, Herder. Goethe, Schlegel. Immanuel Kant i autotcliczność sztuki. Bezinteresowność i subiektywny charakter sądów smaku. Transcendentalna koncepcja piękna i wzniosłości. Autonomiczność i wy jątków ość przedmiotów estetycznych. Estetyka angielska i francuska XVIII wieku. Estetyka G.W. F. Hegla Estetyczna i antropologiczna perspektywa tragiczności. Żywioł apolińsld i diorizyjski - ujęcie szluki przez Friedricha Nietzsche'go. Społeczne miejsce sztuki, jej rola w obrębie kultury współczesnej (kultura masowa, dystans, dehumanizacja sztuki). Problem kontynuacji, ciągłości (awangarda - awangardy). Dwudziestowieczne estetyki filozoficzne - fenomenologia, psychoanaliza, egzystencjalizm, marksizm i Szkoła Frankfurcka, hermeneutyka.

Efekty kształcenia:

Nabycie znajomości i umiejętności wykorzy stania podstawowych kategorii estetycznych oraz wiedzy dotyczącej estetyki zachodniej a także pojęć estetycznych i sztuki. Znajomość szkól oraz koncepcji estetycznych od czasów starożytnych do współczesności. Kompetencja w zakresie interpretacji dziel sztuki tradycyjnej oraz współczesnej.

Warunki zaliczenia:

Aktywne uczestniczenie w zajęciach.

Literatura Podstawowa:

►    W. Tatarkiewicz, Historia estetyki, (T. 1: Estetyka starożytna, T. 2: Estetyka średniowieczna, T. 3: Estetyka nowożytna)),

Warszawa 1985-1991.

►    W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne. Warszawa 1982.

►    K. Wilkoszewska, Estetyki filozoficzne XX w.. Kraków 2000.

►    M. Gołaszewska, Estetyka i antyestetyka. Warszawa 1984.

►    S. Morawski. Na zakręcie: od sztuki do posztuki, Kraków^: 1985.

►    H. Read. Sens sztuki. Warszawa 1982.

Literatura uzupełniająca:

►    W. Welsch, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005.

►    I. Lorenc. Logos i mit estetyczności, Warszawa 1993.

►    M. Bachtin, Estetyka twórczości słownej, Estetyka twórczości słownej, Warszawa 1986.

►    J. Margolis, Czym, w gruncie rzeczy, jest dzieło sztuki?, Kraków¹ 2004.

►    A. Berleant, Prze-myśleć estetykę, Kraków 2007.