3784500784

BiuletynAGH nt 89

Temat wydania

IG

ry ogranicza emisję substancji toksycznych do atmosfery. Katalizatory zyskały na popularności ok, 30 lat temu, niewątpliwie na ich rozwój wptynąt gwałtowny rozwój motoryzacji oraz świadomość ochrony środowiska. Katalizator w zależności od typu paliwa, które napędza pojazd zawiera różną zawartość platyny, palladu oraz rodu. Metale te redukują tlenki azotu (NOx) do dwutlenku azotu (NOJ, utleniają tlenek węgla i węglowodory do CO_? oraz odpowiednio do COj i H;0. Platyna, pallad są również stosowane jako katalizatory w wielu innych procesach, m.in. w tak popularnych ogniwach paliwowych. Wiadomo, że właściwości katalityczne silnie zależą od rozmiaru.

cować". Oznacza to. że morfologia silnie wpływa na właściwości fizyko-chemiczne, a co za tym idzie ich praktyczne zastosowanie. W procesach katalitycznych pożądane będą nanocząstki do 5-10 nm i sferycznym

nię czynną. Jakkolwiek, coraz częściej pojawiają się nowe artykuły, które pokazują, że kształt inny niż sferyczny ma równie korzystny wpływ na katalityczne właściwości nano-cząstek. Dodatkowym atutem nanocząstek,

jest fakt, że posiadają ładunek powierzchniowy. Ten z kolei wpływa na ich stabilność a także daje możliwość powierzchniowej ich modyfikacji poprzez adsorbowanie „innych' związków, grup funkcyjnych, itp. To

kowana o dodatkową „łapę" zyskuje nowe właściwości, np. możliwość transportowania leku do odpowiednich tkanek i uwalnianiu ich w pożądanym miejscu. Przykładowe zdjęcia nanocząstek złota o różnym ksztal-

Podsumowując, można stwierdzić, że zarówno kiedyś, jak i dziś, to właśnie nano-metryczne metale są doceniane i znajdują szerokie spektrum zastosowań. Naszą

mi jest niewątpliwie to, że rozumiemy, w jaki sposób powstają nanocząstki, znamy również mechanizm, kinetykę ich powstawania. Wiedza ta z kolei pozwala na kontrolowanie właściwości nanocząstek oraz możliwość ich modyfikacji (funkcjonalność).

Podsumowanie

Nanotechnologia jest bardzo prężnie rozwijającą się dziedziną nauki. Jak wskazują podane przykłady, nie jest to nauka tylko teoretyczna, gdyż jej osiągnięcia są bardzo szybko wdrażane do produkcji. Wprawdzie w wielu przypadkach wysoki koszt stanowi pewną barierę i materiały te znajdują ograniczone zastosowanie (np. w technologii kosmicznej), to należy mieć nadzieję, że w przyszłości uda się obniżyć koszty produkcji i materiały te znajdą zastosowanie w wielu dziedzinach życia codziennego.

Szczególnie wyraźnie zaznacza się rola nanotechnologii i nanomateriałów w przemyśle motoryzacyjnym. Lżejsze pojazdy wyposażone w jednostki napędowe z ma-teriatów o niskim współczynniku tarcia przyczynią się nie tylko do obniżenia kosztów produkcji i eksploatacji pojazdów, ale też do zmniejszenia zużycia paliw kopalnych i znacznego ograniczenia zanieczyszczenia środowiska.

Drugim niezmiernie ważnym zastosowaniem nanomateriałów jest modyfikacja powierzchni wyrobów. Powłoki takie mogą chronić powierzchnię narzędzi przed uszkodzeniami mechanicznymi lub korozją czy też nadawać wyrobom pożądany wygląd zewnętrzny. Szczególnie istotne są zastosowania medyczne - tworzenie powierzchni biokompatybilnych umożliwia stosowanie implantów, które nie wywołują infekcji i łatwo zrastają się z tkankami.

Należy mieć nadzieję, że najbliższe lata przyniosą dalszy rozwój nanotechnologii. a nanomateriały będą stosowane coraz powszechniej.

dr iiu. Magdalena Luty-Blocho (WMN A6H) mgr ini. Knyszlof Mech (ACMiN AGH) dr hab. Konrad Siaciłowski prof. AGH (WMN AGH oraz ACMiN A6H)