• Członkowie grupy, którzy mają odmienne zdanie od reszty, zostają zmuszeni do rezygnacji z przedstawiania swoich poglądów.
• Grupa nie zasięga opinii ekspertów czy członków innych grup.
• Grupa pomija wszelkie informacje mogące zachwiać tokiem myślenia przez nią przyjętym.
• Grupa nie analizuje rozwiązań od początku odrzuconych.
Grupowe myślenie okazuje się czasami myśleniem jednostronnym, skutkującym konformizmem członków grupy, podjęciem złych, bardzo ryzykownych decyzji, kontrowersyjnych moralnie i etycznie.
Jak pracować z grupą, aby nie ulegać opisanemu syndromowi?
Tutaj znajduje się kilka wskazówek:
• należy rozważać wszystkie opcje rozwiązania problemu, także te mniej popularne;
• członkowie grupy muszą odważnie przedstawiać swoje poglądy, wyrażać opinie, zachowywać się asertywnie;
• należy zwracać uwagę na odmienne punkty widzenia rzeczywistości;
• warto zasięgać opinii ekspertów, członków innych grup;
• należy rozwiać wszelkie pojawiające się wątpliwości;
• należy dbać o obiektywizm i bezstronność;
• wszelkie rozwiązania muszą zostać poddane dokładnej, krytycznej analizie;
• członkowie grupy powinni formułować opinie niezależnie od siebie.
Syndrom grupowego myślenia to nie jedyny efekt wpływu grupy na wykonanie zadania. Możemy jeszcze mówić o facylitacji społecznej19 (to wpływ grupy na działanie jej członków, polegający na tym, że grupa bardzo dobrze wykonuje dość łatwe zadania, ale ma kłopoty z wykonaniem zadań stosunkowo trudniejszych i w rezultacie wykonuje je gorzej niż zrobiliby to pojedynczy członkowie grupy). Warto wspomnieć o próżniactwie społecznym (efektem jest gorsze wykonanie zadania łatwego, mniejsze angażowanie się członków grupy, wkładanie mniejszego wysiłku w pracę na rzecz grupy, przekonanie członków, że ich wkład nie ma wielkiego znaczenia).
W ramach podsumowania przyjrzyjmy się raz jeszcze, jak nauczyciel powinien usprawniać pracę w klasie - grupie? Co może zrobić nauczyciel? Otóż powinien on20:
• jasno formułować instrukcje dla klasy;
l9Mika S., op.cit.
‘"Słowik A., Jak usprawnić pracę w grupach,
http://scholaris.pl/cms/index.php/news/show_art?id=5342D3020201 R8O55BX67PM0&cat_id=254 [data dostępu: 20.10.2010].