3784503788

ZAŁĄCZNIK 2 Strona 6 z 42

Wprowadzenie w zagadnienie tworzenia biofllmu i zakażeń biomateriałów

Zabieg wszczepienia implantów naczyniowych, jak również, długotrwałe pozostawienie cewników i stentów po zabiegach urologicznych, w większości przypadków, wiąże się z ryzykiem infekcji bakteryjnej, ponieważ powierzchnia wprowadzonego biomateriału służy jako podłoże dla wzrostu bakterii w formie biofilmu [Maki DG i Tambyah PA, 2001; Dunne MW, 2002; Nicolle LE, 2005].

Biofilm można zdefiniować jako społeczność komunikujących się ze sobą mikroorganizmów, osadzonych na określonym podłożu (biologicznym lub abiotycznym) i zamkniętych w wyprodukowanej przez siebie polimerowej matrycy [Dunne MW, 2002]. Pojęcie biofllmu w pewien sposób jest mylące, ponieważ biofilm nie jest powierzchniową monowarstwą mikroorganizmów, lecz bardzo zróżnicowaną strukturą o chropowatej powierzchni. Niekiedy biofilm przestrzennie przypomina dywan, z ułożonymi jedna na drugiej warstwami drobnoustrojów [Różalski A i wsp., 2007].

Współczesne badania in vitro wykazują, że gładka zazwyczaj powierzchnia tworzyw (PCV, poliuretan), w kontakcie z płynami ustrojowymi (ślina, mocz), staje się szorstka i nieregularna, co sprzyja adhezji mikroorganizmów [McCovem JG i wsp., 1997].

Źródłem zakażenia są mikroorganizmy osiadające na biomateriale. Bakterie pochodzące ze środowiska zewnętrznego i wnikające do organizmu pacjenta w czasie zabiegu (np. z rąk personelu medycznego), bądź przenikające z innych narządów wewnętrznych, w tym także, przenoszone z krwią lub będące naturalnym składnikiem mikroflory skóry (np. Staphylococcus epidermidis), po kontakcie z powierzchnią biomateriału stają się czynnikami zakaźnymi [Hicks RCJ i Greenhalgh RM, 1997]. W przypadku cewników moczowych, także endogenne mikroorganizmy pochodzące z okolic odbytu i krocza migrujące wzdłuż błon śluzowych dróg moczowych do pęcherza moczowego stają się źródłem zakażenia [Chenoweth CE i Saint S, 2005]. Mikroorganizmy najczęściej zasiedlające powierzchnie biomateriałów to Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Proteus mirabilis, Enterococcus faecalis [Costerton JW i wsp., 1999; Pascual A., 2002; Stickler DJ, 2008].

Rozwój biofilmu bakteryjnego jest procesem wieloetapowym i zaczyna się w momencie pierwszego kontaktu biomateriału z płynami ustrojowymi (krew, ślina, łzy, wydzielina dróg oddechowych, mocz). Makrocząsteczkowe składniki płynów ustrojowych (głównie białkowe, takie jak: albuminy osocza, fibrynogen, kolagen, fibronektyna) szybko