3826200418

Krzywa możliwości produkcyjnych jest wklęsła do początku układu współrzędnych. Taki przebieg krzywej oznacza, że otrzymanie większej ilości jednego dobra jest możliwe jedynie pod warunkiem zmniejszenia produkcji innego dobra. Gdy przesuwamy się od punktu A do B podejmując produkcję mieszkań na poziomie 10 tys., to musimy zrezygnować z produkcji 10 tys. samochodów. Ilość samochodów, z których trzeba zrezygnować na rzecz kolejnego zwiększenia produkcji mieszkań o 10 tys. wynosi 20 tys. samochodów (przejście z punktu B do C), następnie 25 tys. (przejście z punktu C do D), 35 tys. (przejście z punktu D do E), 50 tys. (przejście z punktu E do F) i 60 tys. (przejście z punktu F do G). Tak więc, przy zmianie proporcji wytwarzania na korzyść mieszkań należy zrezygnować z coraz większej ilości zasobów przeznaczonych na produkcję samochodów. Po prostu, wykorzystanie zasobów czynników wytwórczych odpowiednich do produkcji samochodów będzie coraz mniej efektywne w przypadku produkcji mieszkań. Ilość dobra, z jakiej trzeba zrezygnować, aby otrzymać określoną ilość innego dobra określa się stopą transformacji. Krańcowa stopa transformacji (KST) dobra B w dobro A informuje, o ile należy zmniejszyć produkcję dobra B, aby móc zwiększyć produkcję dobra A o jednostkę.

_ spadek produkcji dobra B    -AB

przy rostprodukcji dobra A o jednostkę    AA

Analizowana krzywa transformacji umożliwia wyjaśnienie kategorii kosztów alternatywnych zwanych także kosztami utraconych możliwości (korzyści). Koszt ten powstaje dlatego, że dokonując wyboru określonego dobra materialnego lub usługi w warunkach ograniczoności zasobów, trzeba zrezygnować z innych dóbr lub usług. Kosztem alternatywnym jest wartość dobra lub usługi, z której trzeba było zrezygnować (Caban i inni 2001: 29-30).

W przytoczonym przykładzie kosztem „mieszkań" były „samochody", tzn. za wzrost ilości mieszkań trzeba było zapłacić zmniejszeniem produkcji samochodów. Koszt alternatywny wyraża się więc w utraconych efektach tej produkcji, której nie realizujemy.

Koszt alternatywny może się zmieniać w zależności od rozmiarów produkcji. Wklęsły kształt krzywej transformacji odzwierciedla ukryte założenia, że koszt alternatywny rośnie w miarę wzrostu produkcji, czyli za kolejne przyrosty ilości mieszkań musimy zapłacić rezygnacją z coraz większej ilości samochodów. Przyjmując założenie, że koszt alternatywny jest stały, a więc niezależny od wielkości produkcji, otrzymalibyśmy krzywą transformacji w postaci prostej łączącej punkty położone na osiach współrzędnych.

4. Pojęcie „rynku". Rodzaje rynków

W potocznym rozumieniu rynek oznacza miejsce (targowisko, plac), gdzie są sprzedawane i kupowane różnego rodzaju towary. Pojęcie „rynek" wywodzi się z niemieckiego słowa ring, określającego miejsce dokonywania wymiany handlowej.

Z teoretycznego punktu widzenia przez rynek rozumie się ogół transakcji kupna

i sprzedaży dóbr oraz ogół warunków, w których są zawierane transakcje wymienne między sprzedawcami oferującymi dobra a nabywcami reprezentującymi zapotrzebowanie na określone dobra.