Image 78

MALEJĄCA MSTS

Ponieważ izokwanta produkcji jest wypukła w stosunku do początku układu dlatego mamy do czynienia ze zjawiskiem malejącej marginalnej stopy technicznej substytucji. Zjawisko to ma bardzo ważne znaczenie ekonomiczne.

MALEJĄCA MSTS

_

Malejąca MSTS oznacza, że w miarę zastępowania czynnika kapitału

przez coraz większą ilosc czynnika pracy zmniejsza się ilosc kapitału, którą można zastąpić przez każdą dodatkową jednostkę pracy.

^    ^ ^r mmmmmm mmmmmm ^{Y K} 3

_

_

—

—

_

_

W miarę wzrostu L i spadku K coraz trudniej jest zastępować kapitał przez pracę ponieważ w rezultacie ciągłego zwiększania czynnika pracy jego produkt marginalny (PM_L) zmniejsza się w stosunku do produktu marginalnego kapitału

(PM_k).

Malejąca MSTS jest zjawiskiem symetrycznym, tzn. MSTS^ również maleje zawsze, kiedy maleje MSTS^.    j

Wykres 73. Malejąca MSTS

Przejście z punktu A do B oznacza, że utrzymanie tego samego poziomu produkcji wymaga zastąpienia wielkości K,K₂ kapitału przez wielkość L,L_Z pracy. Jeżeli wyjdziemy z punktu C, w którym dla osiągnięcia tej samej wielkości produkcji używa się więcej czynnika pracy i mniej kapitału i przemieszczamy się do punktu D, wówczas wielkością L₃L₄ pracy (CC = I^L.) możemy zastąpić jedynie K₃K₄ kapitału, czyli mniej aniżeli K,K₂.

EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA STREF PRODUKCJI

Dane kombinacje nakładu dwóch czynników dające stały poziom produkcji mogą być osiągalne z technicznego punktu widzenia, co nie oznacza, iż są one równocześnie efektywne z ekonomicznego punktu widzenia. Zilustrujemy to na przykładzie układu izokwant produkcji na wykresie 74.

Wykres 74. Układ izokwant

produkcji

Izokwanty poziomów produkcji 50, 100 i 120 można traktować jako krzywe produkcji technicznie efektywne. Równocześnie krzywe produkcji zawarte między liniami OA i OB są spadające, natomiast powyżej linii OA i poniżej OB krzywe produkcji są rosnące.

Dla wielkości nakładu czynnika pracy L₀ oraz nakładu czynnika kapitału K₀ maksymalny poziom produkcji jaki można osiągnąć wynosi 100 jednostek. Przy tej samej wielkości pracy i większej ilości kapitału K, > K,, produkcja zmniejszy się do 50 jednostek.

Przedsiębiorstwo maksymalizujące zysk nigdy nie będzie wykorzystywać kombinacji I^K, ponieważ wykorzystując taką samą ilość pracy L₀ i mniej kapitału (Ko) można osiągnąć większy poziom produkcji.

Jakakolwiek kombinacja nakładu dwóch czynników znajdująca się powyżej linii OA jest ekonomicznie nieefektywna.

Wynika to z kształtowania się produktu marginalnego kapitału (PMJ. Jeżeli stosując taką samą ilość nakładu pracy oraz większą ilość nakładu kapitału osiągamy mniejszy poziom produkcji oznacza to, że PM_K przybiera wartości ujemne - łączy się zbyt wiele kapitału z jedną, daną jednostką nakładu czynnika pracy. Biorąc pod uwagę daną izokwantę oraz dany nakład kapitału l^ każde zmniejszenie nakładu czynnika pracy poniżej oznacza, że PM_K jest ujemny. Podobnie, jeżeli przy danej wielkości nakładu kapitału K₀ wykorzystujemy większe ilości nakładu pracy aniżeli L, produkcja całkowita zaczyna spadać i przemieszczamy się na niższą izokwantę. W tym wypadku produkt marginalny pracy (PM_l) jest ujemny. Wszystkie kombinacje nakładu dwóch czynników znajdujące się poniżej linii OB są ekonomicznie nieefektywne.

Wynika z tego, że kombinacje ekonomicznie efektywne znajdują się ^w obszarze zawartym między liniami OA i OB co odpowiada II fazie produkcji. Równocześnie oznacza to, że ekonomicznie efektywnymi są jedy-^nie odcinki izokwant o nachyleniu negatywnym.

157