4087490037

Istotnym wyróżnikiem funkcjonowania organizacji jest czas. Okresy życia organizacji są różne, gdyż istnieją takie, które funkcjonują kilka tysięcy lat, inne zaś znikają bardzo szybko. Istnieje wiele modeli cyklu życia organizacji. Wszystkie modele zakładają, że zmiany w organizacji następują według dającego się przewidzieć wzoru, który można przedstawić, jako szereg etapów rozwoju. Etapy te opisane przez różnych autorów mają kilka wspólnych cech: etapy pojawiają się w kolejności, którą trudno jest odwrócić; posiadają charakter sekwencyjny; wywierają one wpływ na wiele czynności oraz struktur w organizacji.

Definiując cykl rozumiemy przez to ogół zjawisk bądź procesów tworzących zamknięty krąg rozwojowy w pewnym okresie¹. Natomiast przez cykl życia organizacji rozumie się: „naturalną sekwencje etapów, przez którą przechodzi większość organizacji w trakcie wzrostu i dojrzewania”^{2 3}.

Na podstawie wielu badań dotyczących rozwoju organizacji wyodrębniono i opisano podstawowe prawidłowości cyklu życia organizacji. Jako główne wskaźniki rozwoju organizacji przyjmuje się najczęściej :

-    wzrost ilościowy mierzony wielkością zatrudnienia,

-    udział produktów firmy w rynku lokalnym, regionalnym, globalnym

-    wzrost obrotu kapitałem, zysków, rentowności,

-    zaawansowanie technologiczne i nowoczesność wyrobów,

-    zróżnicowanie produkcji,

-    złożoność struktury organizacyjnej,

-    złożoność problemów rozwiązywanych w organizacji.

Nie zawsze rozrost organizacji jest tożsamy z rozwojem. Nie wszystkie wskaźniki rozwoju są istotne, a za najbardziej wiarygodne uważa się wskaźniki, które dotyczą pozycji rynkowej i finansowej przedsiębiorstwa.

2. Modele cyklu życia organizacji

W teorii organizacji i zarządzania wyróżnia się wiele modeli cyklu życia organizacji.

2.1. Etapy życia organizacji

W najprostszym ujęciu wymienia się cztery etapy życia organizacji: narodziny, młodość, dojrzałość, schyłek.

Przykładem praktycznym, który obrazuje cztery etapy życia organizacji jest firma Compaq. Pierwszym etapem są narodziny organizacji, dla tej firmy rozpoczął się on w 1984 roku, gdy

1

   Janusz W. Gościński, Cykl życia organizacji, PWE, Warszawa 1989, str.ll.

2

   Ricky W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1996, str. 372.

3

   Adam Peszko, Podstawy zarządzania organizacjami, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Kraków