4087490546

Laskowanie - gotycka dekoracja z wąskich kamiennych lasek, o różnych profilach; stosowano je w podziałach pionowych otworów okiennych, dekoracji pól elewacji, wimperg czy obramień otworów.

Latarnia - ażurowa nadbudówka stosowana od renesansu w budowlach kopułowych, jako zwieńczenie kościołów i kaplic; od zewnątrz często rozczłonkowana arkadami z półkolumnami, pilastrami lub hermami.

Lizena - płaski, pionowy pas muru lekko występujący z jego lica, bez głowicy i na ogół bez bazy; stosowany głównie w celu ożywienia płaszczyzny ściany.

Maswerk - dekoracja architektoniczna charakterystyczna dla sztuki gotyckiej, składająca się z elementów geometrycznych, wykonanych w kamieniu, znajdująca się najczęściej w górnej partii otworów okiennych, rozet, balustrad.

Narteks - kryty przedsionek w formie przybudówki na planie prostokąta lub owalu, poprzedzającej wejście do nawy; z czasem w okresie średniowiecza przekształcił się w kruchtę.

Nawa - część kościoła przeznaczona dla wiernych; w zależności od ilości naw rozróżnia się najczęściej kościoły jednonawowe, dwunawowe, trójnawowe, pięcionawowe (korpus nawowy); w założeniach wielonawowych występuje nawa główna, usytuowana na osi budynku, szersza od naw bocznych, oddzielona od nich rzędami podpór (filarów, kolumn); nawa poprzeczna przecina nawę główną pod kątem prostym, tworząc po obu stronach ramiona, lub krzyżuje się z nawą główną przy prezbiterium.

Pastoforia - niewielkie, czworoboczne pomieszczenia, przylegające symetrycznie do boków apsydy.

Pendentyw (Zagielek) - narożny sferyczny wycinek sklepienia stosowany w budowlach na planie kwadratu umożliwiający ich nakrycie kopułą na planie koła por. kopuła na pendentywach.

Pilaster - płaski filar przyścienny pełniący funkcję podpory i dekoracyjnego rozczłonkowania ściany.

Pinakiel - charakterystyczny dla sztuki gotyckiej element architektoniczny w formie wysmukłej , kamiennej sterczyny, o czworobocznej podstawie, ozdobionej szeregami żabek przy krawędziach, zwieńczonej ostrołukowo z kwiatonem na szczycie; element ten ozdabiał przypory, szczyty, naroża wieżyczek, wimpergi, portale itd.

Plan - rzut.

Plinta - płaska, najczęściej kwadratowa płyta umieszczana pod bazą kolumny, filarem, postumentem.

Porte-fenetre - okno sięgające podłogi, najczęściej oddzielone od niej progiem, może być zaopatrzone w balustradę zewnętrzną.

Portyk - część zewnętrzna budynku, otwarta z jednej strony kolumnadą lub rzędem filarów, obejmująca jedną lub dwie kondygnacje, zwieńczona trójkątnym frontonem (przyczółkiem), wysunięta lub cofnięta (portyk wgłębny).

Prezbiterium (chór) - przestrzeń kościoła przeznaczona dla duchowieństwa; oddzielona od nawy, wyodrębniona również w bryle zewnętrznej budynku zamknięta prostokątną, półkolistą lub wieloboczną ścianą; w prezbiterium znajdował się ołtarz główny, stalle oraz inne przedmioty potrzebne przy sprawowaniu obrzędów liturgicznych. Mogło być wzbogacone mniejszymi apsydami, obejściem i wieńcem kaplic.

Przęsło - przestrzeń między parą podpór dźwigających odrębną konstrukcyjnie część sklepienia; wyodrębnione, rytmicznie powtarzanymi elementami podziału pionowego, część płaszczyzny elewacji.

Przypora (Skarpa, Szkarpa) - element konstrukcyjny, pionowy o formie prostego lub uskokowego filara przyściennego, którego pochyła górna część jest ścięta; wzmacnia ściany budynku lub wolno stojącego muru; przenosi część ciężaru sklepienia na fundamenty budynku. Rozeta - kolisty otwór okienny ozdobiony koncentryczną dekoracją, najczęściej maswerkiem, wypełniony witrażem; również dośrodkowy element dekoracyjny o formach roślinno-kwiatowych (róży), często wpisany np, w kaseton.

Ryzalit - część budowli wysunięta na całej swojej wysokości przed lico budynku.

Rzygacz - ozdobne zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa wypływa w znacznej odległości od lica muru; stosowano je od czasów antycznych; niezwykle ozdobne formy przybrały rzygacze we francuskiej architekturze gotyckiej.